Algemeen: Implementeren van een meldcode

Deze cursus is bedoeld voor managers en leidinggevenden die een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling gaan implementeren in hun organisatie. Na de cursus beschik je over de ingrediënten voor een implementatieplan.

Aanvullende informatie

Toets: nee

duur: 1-3 uur

Leerdoelen

• Je leert de basis over het thema huiselijk geweld
• Je leert dat je als werkgever verantwoordelijk bent voor het opstellen en invoeren van een meldcode
• Je leert dat je ervoor moet zorgen dat je personeel kan werken volgens de meldcode.
• Je leert hoe je een veilig werkklimaat creëert en hoe je de meldcode implementeert.

Zorgcoördinatoren v(s)o: Werken met een meldcode

Wat doe je als zorgcoördinator met signalen van kindermishandeling bij jongeren van jouw school? Hoe ondersteun je docenten en hoe bespreek je deze signalen met leerlingen en hun ouders? Dat leer je in deze cursus.

Aanvullende informatie

Ontwikkeld in samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)

Toets: ja

duur: 2 uur

Leerdoelen

Wat komt aan de orde in de cursus?

• De cursus start met de verschillende signalen die kunnen duiden op verwaarlozing of mishandeling.
• Vervolgens leer je de stappen van een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Je leert wat jouw rol als zorgcoördinator is en waar de verantwoordelijkheid van de docent ligt.
• Je oefent met herkenbare videofragmenten en leert zo hoe je de stappen van de meldcode in de praktijk kunt toepassen. Je oefent bijvoorbeeld met het voeren van een gesprek met een leerling.
• Je leert wanneer je andere professionals kunt of moet inschakelen, bijvoorbeeld het zorgteam, het zorg- en adviesteam of Veilig thuis, het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling.
• Er is aandacht voor dossiervoering en gespreksvoering met de leerling en met ouders.

Docenten en mentoren v(s)o: Werken met een meldcode

Hoe herken je signalen van kindermishandeling bij jongeren in de pubertijd? En wat kun je als docent of mentor betekenen voor jongeren die thuis verwaarloosd of mishandeld worden? Dat zijn vragen die in deze cursus beantwoord worden.

De cursus maakt gebruik van interactieve werkvormen en videofragmenten. Je oefent bijvoorbeeld met het voeren van een gesprek met een leerling en een ouder. Twee jongeren leiden ieder onderdeel van de cursus in met een stukje van hun persoonlijke verhaal en vertellen wat hun school voor hen betekend heeft.

Aanvullende informatie

Toets: ja

In samenwerking met: Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)

duur: 1,5 uur

Leerdoelen

• Je wordt je ervan bewust dat kindermishandeling voorkomt.
• Je leert wat de oorzaken van kindermishandeling zijn en wat de gevolgen ervan kunnen zijn.
• Je leert dat er verschillende vormen van kindermishandeling zijn.
• Je wordt je ervan bewust dat je een jongere die zich onveilig voelt kunt helpen.
• Je leert wanneer gedrag van jongeren afwijkt van ‘normaal’ jongerengedrag. En dat de oorzaak van afwijkend gedrag kindermishandeling kán zijn, maar dat het ook andere oorzaken kan hebben.
• Je leert wat de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling inhoudt.
• Je leert werken met de stappen uit de meldcode.
  
  

Voortgezet Onderwijs: Werken met de meldcode - Herhaalmodule

Als docent pas je de stappen van de meldcode niet dagelijks toe. Hierdoor kan je kennis hierover snel wegzakken. Maar als je je zorgen maakt om een leerling, is het wel fijn als je weet hoe je moet handelen. Daarom is het zo belangrijk om je kennis over de meldcode te blijven herhalen. In deze herhaalmodule fris je jouw kennis over de stappen van de meldcode weer op. Je kan zelf kiezen welke onderdelen je wilt bekijken. Zo is er een quiz om je kennis te testen, een casus om te oefenen met de stappen van de meldcode, vertellen jongeren over hun eigen ervaringen en over wat jij als docent voor hen had kunnen doen. Ook zijn er veel tips over het praten met ouders en met leerlingen zelf en het bieden van steun op school.

Aanvullende informatie

Het onderdeel 'Structurele aandacht' is ontwikkeld door het Nationaal Jeugdinstituut (NJI).

duur: 1 uur

Leerdoelen

• In deze herhaalmodule fris je je kennis op over de meldcode; het doel, de signalen en de inhoud van de stappen.
• Je kijkt en luistert naar jongeren die vertellen over wat zij hebben meegemaakt, waar je als docent op moet letten en wat je kan doen om hen te helpen.
• Aan de hand van een casus uit de praktijk oefen je met het toepassen van de stappen van de meldcode.
• Je krijgt tips en adviezen over gespreksvoering met ouders en met jongeren en over het bieden van steun, zowel van experts als van ervaringsdeskundige jongeren zelf.
• Je krijgt een tool om het onderwerp binnen je school op de agenda te houden.

Gespreksoefeningen voor onderwijs en kinderopvang

Signalen of vermoedens van onveilige gezinssituaties bespreken met het kind of met de ouders vinden veel professionals lastig. In deze online gespreksoefeningen oefen je de communicatietechnieken die daar houvast bij bieden: Actief Luisteren, Emotieregulatie, en Luisteren Samenvatten en Doorvragen (LSD). De gespreksoefening bestaat steeds uit twee onderdelen: je oefent eerst met een gesprek aan de hand van een videocasus, daarna doe je verdiepingsoefeningen met de betreffende gesprekstechniek.

Hieronder vind je een overzicht van de gespreksoefeningen en voor welke sectoren en professionals deze geschikt zijn.

1. Gespreksoefening met kind: Anouar

   Vooral geschikt voor onderwijs (leerkrachten PO, docenten VO) en kinderopvang (pedagogisch medewerkers)

   Dit is een gesprek met Anouar, een jongen van 12. Je roept hem bij je omdat Anouar uit boosheid een ander kind is aangevlogen. Je wilt hem graag goed begrijpen. Actief luisteren kan je daarbij helpen; dat is een houding waardoor je laat merken dat je echt aandacht hebt en luistert zonder zelf in te vullen of te snel zelf met oplossingen te komen. Je oefent je hierbij ook in het gebruik maken van samenvattingen, het stellen van open en gesloten vragen en het geven van duidelijkheid.

    

2. Gespreksoefening met moeder Shanna

   Vooral geschikt voor primair onderwijs (leerkrachten, intern begeleiders) en kinderopvang (pedagogisch medewerkers)

   Dit is een gesprek met Shanna, die net is bevallen van haar derde kind. Je maakt je zorgen over het gedrag van haar zoon van vier en wil dit met haar bespreken. Je oefent vaardigheden in het  actief naar ouders luisteren en daarbij oog te hebben voor de verbale en non-verbale communicatie. Waarom helpt een goede samenvatting en hoe doe je dat? Ook leer je wanneer het stellen van open of gesloten vragen effectief is in een gesprek.

    

3. Gespreksoefening met moeder: mevrouw Gadema

   Vooral geschikt voor voortgezet onderwijs (docenten, mentoren, zorgcoördinatoren), primair onderwijs (leerkrachten en intern begeleiders) en kinderopvang (leidinggevenden/aandachtsfuntionarissen)

   Dit is een gesprek met mevrouw Gadema die psychische problemen heeft. Je maakt je zorgen over haar dochter en bespreekt deze zorgen met haar. In dergelijke gesprekken kunnen de emoties hoog oplopen en dat kan spannend zijn voor jou als professional. Een aantal gesprekstechnieken kan dan helpen om aandacht aan de emoties te geven zodat deze wat kunnen zakken en je weer verder kan praten over de inhoud. Ook oefen je met doorvragen.

duur: 30 minuten per gespreksoefening

Leerdoelen

1. Je leert Actief luisteren;
   • laten merken dat je echt aandacht hebt en luistert.
   • niet zelf invullen of te snel zelf met oplossingen te komen.
   • verbale en de non-verbale communicatie.
   • aandacht geven aan de inhoud van het gesprek en aan de emoties.
2. Je leert gesprekstechnieken om emoties te reguleren;
   • De interne dialoog benoemen en bespreken
   • Reflecteren
   • De expertise van de ouder/mantelzorger erkennen
   • Handelen als professional
   • Een aanbod doen: help mij om uw kind / partner/ ouder te helpen
3. Je leert Luisteren Samenvatten en Doorvragen (LSD);
   • Luisteren: verbale en non-verbale communicatie.
   • Samenvatten: inhoud en emotie.
   • Doorvragen: open en gesloten vragen.

Stress-sensitief communiceren

Het is niet eenvoudig om een gesprek te voeren in situaties waarbij stress en trauma's een grote rol spelen. In deze cursus legt kinder- en jeugdpsychiater Professor Adriaenssens uit hoe kennis over de werking van de hersenen kan helpen bij gesprekken over huiselijk geweld. Hij behandelt verschillende casussen en maakt gebruik van animaties en videobeelden.

Tijdens de cursus

In deze cursus wordt onder andere antwoord gegeven op de volgende vragen:

• Hoe herken je hoogoplopende emoties?
• Welke hersengebieden zijn actief tijdens een gesprek?
• Welke gesprekstechnieken helpen als emoties een gesprek belemmeren?

Aanvullende informatie

• Interview: Peter Adriaenssens
• E-college: 0,5 uur
• Oefenmodule: 0,5 uur
• Toets: ja

duur: 1 uur

Leerdoelen

• Je leert wat een goede basishouding is voor een gesprek.
• Je leert wat de functie van emoties is en welk effect ze hebben op communicatie.
• Je leert welke gesprekstechnieken je kunt gebruiken. Bijvoorbeeld: reflecteren, de interne dialoog extern maken, eigen deskundigheid benutten, expertise van de ouder/mantelzorger erkennen.

Accreditatie

• ABAN ABAN (Accreditatie Bureau Algemene Nascholing): 0,5 punten
• KCKZ KCKZ (Kenniscentrum Kraamzorg): 1 punt
• VenV Kwaliteitsregister V&V (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland): 1 punt
• KNOV KNOV (Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen): 1 punt

Voortgezet onderwijs: Steun bieden aan vluchtelingenjongeren

Jongeren die naar Nederland zijn gevlucht hebben soms meerdere stressvolle gebeurtenissen meegemaakt. Hierdoor kunnen zij chronische stress ervaren. In deze cursus leren docenten over stress bij jongeren en hoe zij daarmee om kunnen gaan. Zodat jongeren zich weer veilig voelen en weer kunnen leren. Docenten leren hoe zij de natuurlijke veerkracht van deze jongeren kunnen bevorderen en zo bijdragen aan hun herstel.

In de verschillende onderdelen wordt gewerkt met uiteenlopende werkvormen waaronder casuïstiek en animaties. Docenten vertellen over hun ervaringen met jongeren in de groep. Oud-leerlingen van Internationale Schakelklassen vertellen over hun ervaringen op school en wat hen wel of niet heeft gesteund. De lesstof in de cursus is breder toepasbaar dan alleen op vluchtelingenjongeren en komt ten goede aan alle leerlingen. De insteek voor deze cursus is dat je blijft handelen zoals je altijd al doet als docent, maar met extra aandacht voor de achtergrond van vluchtelingenjongeren.

duur: 4-5 uur

Leerdoelen

Het eerste onderdeel van de cursus behandelt de theorie: wat doet chronische stress met jongeren? In dit onderdeel wordt ook aandacht besteed aan het natuurlijk herstel van jongeren bij stress. Hierna volgen thematische onderdelen. Alle onderdelen gaan uit van het perspectief hoe jij als docent de veerkracht en het herstel van jongeren kunt bevorderen.

Thema’s in deze cursus zijn:

• Veiligheid.
  Het gevoel van veiligheid is cruciaal om weer aan leren toe te komen. Docenten kunnen individuele leerlingen helpen zich veilig te voelen in de klas en kunnen zorgen voor een veilig klimaat in de groep als geheel.
• Emoties.
  Jongeren zijn vaak in de war door de ervaringen die zij mee hebben gemaakt. Maar ook de puberteit is van invloed. Hoe kan je dat onderscheid maken? En hoe kan je als docent jongeren leren hun emoties beter te begrijpen en te hanteren?
• Gedrag.
  Jongeren laten soms onaangepast gedrag zien als gevolg van stress - ook hier aandacht voor verschil normaal pubergedrag en gedrag dat voortkomt uit stress. Hoe kan je op een ondersteunende manier omgaan met dit gedrag en hen helpen hun gedrag te begrijpen en te reguleren?
• Grenzen aan zorg.
  Soms hebben jongeren (en/of hun ouders) hulp nodig van een zorgprofessional, doorverwijzen is dan nodig. Ook is het belangrijk goed voor jezelf te zorgen en je grenzen te bewaken.

Langetermijngevolgen van kindermishandeling

De cursus Langetermijngevolgen van kindermishandeling gaat over de impact die het opgroeien onder langdurig stressvolle omstandigheden kan hebben en hoe dit allerlei klachten op volwassen leeftijd kan veroorzaken. Je leert in de cursus wat de gevolgen kunnen zijn voor onder andere het leren, gedrag, gezondheid (fysiek en mentaal) en ouderschap. En hoe het komt dat ingrijpende jeugdervaringen zo langdurig en op zoveel gebieden schadelijke gevolgen kunnen hebben. Experts vertellen daarover en je hoort voorbeelden uit de praktijk. Je reflecteert op hoe je in jouw werk van betekenis kan zijn voor mensen met ingrijpend jeugdervaringen en hoe jij bescherming kan bieden tegen deze negatieve gevolgen.

Aanvullende informatie

• Module:1 uur
• Toets: nee

duur: 1 uur

Leerdoelen

Na deze cursus:

• Begrijp je hoe deze gevolgen kunnen ontstaan en hoe het kan dat deze langdurig kunnen zijn.
• Weet je op welke gebieden de gevolgen van ingrijpende jeugdervaringen in de volwassenheid kunnen optreden.
• Ben je je ervan bewust welke mogelijke link er tussen iemands klachten en ingrijpende jeugdervaringen zijn.

Voortgezet onderwijs: Extreem gedrag en polarisatie

Wanneer extreme uitspraken en vooroordelen bespreekbaar zijn op school, ontstaat er meer begrip en veiligheid. Stichting School & Veiligheid en Augeo hebben daarom gezamenlijk deze korte digitale module ontwikkeld die de kennis van docenten vergroot en helpt het gesprek hierover op school aan te gaan. 

duur: 15 minuten

Leerdoelen

Wat doe je als leerlingen een extreme mening ventileren, zich polariserend opstellen of discriminerende uitspraken doen? In 3 casussen kun je oefenen met reageren op dit gedrag.

• Je leert om te gaan met spanningen die ontstaan door extremisme, polarisatie of radicalisering
• Je leert meer over wij-zij denken en extreem gedrag in de school In dit scholingsonderdeel ga je aan de hand van verschillende werkvormen en videofragmenten actief aan de slag.

 Toets: nee

In samenwerking met

Stichting School & Veiligheid

Schadelijke Praktijken

Gedwongen worden te trouwen met iemand die je niet zelf hebt gekozen, mishandeld worden omdat je de eer van de familie hebt aangetast, achtergelaten worden in het herkomstland (van je ouders) omdat je verwestert of genitaal verminkt worden omdat de traditie dit voorschrijft. Ook in Nederland komt dit voor. Het zijn voorbeelden van schadelijke praktijken die in Nederland verboden zijn.
Als professional heb je een belangrijke rol in het voorkomen of stoppen van deze vormen van geweld. Deze cursus biedt je praktische tips hoe je het kan signaleren, er over kan communiceren en wat je kan doen wanneer je vermoedt dat een kind, jongere of volwassene met wie jij werkt hiervan slachtoffer is of dreigt te worden. 

duur: 1,5 uur

Leerdoelen

• Je weet wat schadelijke praktijken zijn en wat de verschillende vormen (huwelijksdwang en achterlating, eergerelateerd geweld,  vrouwelijke genitale verminking) inhouden.
• Je hebt inzicht in de achtergronden die een rol spelen zoals eer, gender en groepsdruk.
• Je bent je bewust van je eigen houding en belemmeringen rondom dit thema.
• Je kent de stappen van de meldcode Eergerelateerd geweld en waarin deze verschilt van de meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling.
• Je weet wat signalen zijn van schadelijke praktijken.
• Je weet bij vermoedens waar je advies kan vragen, welke organisaties je kan benaderen en wat hun rollen en mogelijkheden zijn.
• Je weet hoe te handelen. 
• Je weet wat belangrijke aandachtspunten zijn bij interculturele gespreksvoering.

Accreditatie

• BPSW BPSW (Beroepsvereniging van professionals in sociaal werk): 1,5 punten
• KCKZ KCKZ (Kenniscentrum Kraamzorg): 1,5 punten
• VenV Kwaliteitsregister V&V (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland): 2 punten
• SK Jeugd SKJ (Stichting Kwaliteitsregister Jeugd): 1,5 punten | ID: SKJ214321

Conciërges: Jongeren veilig

Als conciërge zie je de jongeren op school dagelijks. Het kan gebeuren dat je dingen hoort of ziet die niet kloppen en waarover je je zorgen maakt. Je ziet bijvoorbeeld dat jongeren met elkaar vechten, dat een collega schreeuwt tegen een leerling of dat een leerling altijd heel stilletjes is. Dit kan betekenen dat een jongere thuis of op school onveilig is. Maar wat doe je hiermee? De cursus Jongeren veilig geeft antwoord op deze vraag.

Tijdens de cursus vertellen twee conciërges over hun ervaringen. Arno maakt zich zorgen om een jongen die niet naar huis wil en Fernando vertelt over een meisje dat niet kan stoppen met huilen. Beiden vertellen wat zij met deze zorgen hebben gedaan.

Aanvullende informatie

• Deze cursus is ontwikkeld in opdracht van de gemeente Amsterdam.
• Toets: nee

duur: 1 uur

Leerdoelen

• Je wordt je ervan bewust dat jongeren soms bepaald gedrag gaan vertonen doordat zij zich onveilig voelen.
• Je wordt je ervan bewust dat je een jongere die zich onveilig voelt kan helpen.
• Je leert dat jongeren zich in verschillende situaties onveilig kunnen voelen: bij andere jongeren, bij collega’s of docenten en bij hun ouders/verzorgers.
• Je leert hoe je deze onveiligheid kunt opmerken.
• Je leert hoe je signalen van onveiligheid het beste kunt doorgeven aan je leidinggevende.