‘Ik was twaalf jaar. Ik wist niet waarom ik werd meegenomen’

De conclusies van het onderzoeksrapport ‘Erfenis van onrecht’ van de commissie onder leiding van Mariëtte Hamer zijn snoeihard. De schulden, armoede en financiële problemen die ontstonden door de toeslagenaffaire leidden er vaak toe dat de stabiliteit in het gezin verdween. ‘Veel van de uithuisplaatsingen hadden niet hoeven plaatsvinden, als eerder was gesignaleerd wat er echt in de gezinnen speelde aan een opeenhoping van problemen zoals schulden, armoede, stress en schuldgevoelens tegenover de kinderen.’ Volgens de commissie zijn de gevolgen voor de kinderen groot en duren ze voort. Zo hebben sommigen hun opleiding niet af kunnen maken, is de relatie met familieleden soms beschadigd en heeft een deel blijvende mentale problemen.

‘Ik was twaalf jaar. Ik wist niet waarom ik werd meegenomen. Bij jeugdbescherming hoorde ik dat mijn moeder gewelddadig was. Dat was niet waar. […] Ik wilde terug naar mijn moeder, maar er werd niet geluisterd.’
Een kind

‘We zijn als gezin nog steeds aan het overleven: van dag tot dag en van maand tot maand. Ons herstel is nog niet in zicht.’
Een moeder

Hoe krijg je zicht op wat er speelt in het gezin?

Het is niet nieuw dat kinderen en ouders bij problemen of zorgen over de veiligheid binnen het gezin vaak niet de juiste hulp of steun krijgen. Dit was al een van de conclusies van ons Verwey-Jonker onderzoek ‘Kwestie van lange adem’ onder gezinnen waar onveiligheid dreigt, maar vaak (nog) geen sprake is van uithuisplaatsing. Door meer inzicht in de problemen die spelen bij de gezinnen, weet je beter welke hulp effectief is. Augeo Foundation ontwikkelde een hulpmiddel om geweldspatronen binnen gezinnen te herkennen. Het herkennen van deze profielen helpt je bij het begrijpen van wat er speelt in het gezin en uiteindelijk welke hulp nodig is.

• Hulpmiddel om geweldspatronen binnen gezinnen te herkennen 

Hoe ga je in gesprek over complexe en meervoudige problemen?

Augeo Foundation maakte een gesprekshandreiking naar aanleiding van het onderzoek onder gezinnen die gemeld waren bij Veilig Thuis. De handreiking – die nog steeds actueel is – helpt beleidsmakers, bestuurders en professionals om met elkaar te praten over complexe thema’s als het in kaart brengen van geweld en passende hulp voor gezinnen. Een van de vijf thema’s is: complexe en meervoudige problemen. Naast e-colleges bevat de handreiking gespreksstarters en relevante informatie.

• Gesprekshandreiking 

Wat zijn ingrijpende (jeugd)ervaringen en wat kan de impact daarvan zijn?

Ingrijpende jeugdervaringen komen overal voor: in iedere straat, buurt, school en werkomgeving. In Nederland heeft 44% van de volwassenen te maken gehad met één of meer van die nare ervaringen. Uithuisplaatsing is een voorbeeld van een ingrijpende ervaring, net als lichamelijke of psychische mishandeling, een ouder met verslavingsproblemen, opgroeien in structurele armoede of chronisch pesten. De impact ervan kan groot zijn. Gelukkig is er steeds meer bekend, ook over de preventie. Deze infographic geeft beknopt en grafisch informatie over ingrijpende jeugdervaringen. Hoe vaak komt dit voor? Wat zijn risico’s voor de gezondheid? De andere zijde van de infographic geeft beknopt inzicht in de beschermende factoren in de kindertijd tegen de effecten van ingrijpende jeugdervaringen.

Bekijk de infographic 

Welke interventies helpen bij ingrijpende jeugdervaringen?

Kinderen die te maken hebben (gehad) met ingrijpende gebeurtenissen, kunnen daar hun hele leven negatieve gevolgen van ondervinden. Dat hoeft niet, maar kan wel. Wat kun je als professional met de kennis over ingrijpende jeugdervaringen? En wat werkt in het voorkómen ervan?

• 8 interventies die helpen bij ingrijpende jeugdervaringen 

Waarom is goede psycho-educatie belangrijk?

Bij kinderen of jongeren die te maken hebben (gehad) met langdurige stress of traumatische ervaringen kan psycho-educatie helpen. Psycho-educatie leert kinderen, jongeren en hun ouders/verzorgers om hun eigen gedrag en emoties beter te begrijpen. Dat kan maken dat ze zich er minder schuldig of slecht over voelen. Hun reactie is immers ‘heel normaal’. Door het begrip ontstaat er ruimte om te kijken hoe ze met hun gedrag en emoties om kunnen gaan en hoe anderen hen daarbij kunnen helpen. Psycho-educatie biedt handvatten hiervoor. Het geeft perspectief.

• Augeo Foundation ontwikkelde verschillende psycho-educatie animaties die professionals kunnen gebruiken in hun werk met kinderen, jongeren en ouders.
  Bekijk animaties
  
  

Waarom is een gezinsgerichte aanpak belangrijk?

Door al het nieuws rondom de jeugdzorg wordt bijna vergeten dat professionals nog wel degelijk het verschil kunnen maken. Met de juiste professionele begeleiding kan de situatie in gezinnen wel degelijk kan verbeteren. Een gezinsgerichte aanpak is daarbij belangrijk.

• Artikel: Patronen doorbreek je door náást het gezin te gaan staan
• Thema-magazine: Systeemgericht werken