Samenwerking gemeente en kinderopvang is succes!

Als er érgens een plek is om vermoedens te krijgen van huiselijk geweld bij een kind thuis, is dat wel in de kinderopvang of op school. Kinderen brengen er immers veel tijd door. Toch werd de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling de laatste jaren maar weinig ingezet in de kinderopvang en scholen in Nijmegen, zegt Anouk van Nieuwenhuijze. Ze is projectleider Regionale Aanpak Huiselijk Geweld en Kindermishandeling bij de gemeente Nijmegen. ‘De kinderopvang en het onderwijs hebben een belangrijke rol als het gaat om misstanden in een gezin te signaleren. Zeker als er verder geen hulpverlening in het gezin aanwezig is. Het is dus belangrijk om hiervoor aandacht te hebben. Zo kunnen medewerkers in deze sectoren bij vermoedens van huiselijk geweld de meldcode volgen en advies vragen bij Veilig Thuis.’

Angst

Suus Sas, aandachtsfunctionaris Kindermishandeling en Huiselijk geweld bij KION Kinderopvang in Nijmegen, beaamt dat de meldcode nog weinig wordt gebruikt. ‘Blijkbaar is voor onze pedagogisch medewerkers de drempel hoog om de meldcode in te zetten. Er heerst nog te veel angst: als ik Veilig Thuis bel, heb ik meteen een melding gedaan of wordt het kind uit huis geplaatst. Dat zijn mythes die we moeten ontkrachten.’ Niet dat KION geen aandacht besteedde aan de meldcode. Er was vier keer per jaar een vrijwillige scholing die steevast vol zat. Daar leerden pedagogisch medewerkers de signalen herkennen en hoe je het gesprek met ouders kunt aangaan. Ook werd de meldcode eens per jaar verplicht besproken in een teamvergadering. ‘Maar omdat de meldcode alsnog niet vaak werd toegepast, beseften we dat dit niet voldoende was. Er moest een andere oplossing komen.’

Onderbuikgevoel

Toevallig nam op dat moment de gemeente contact op met KION. ‘We stelden voor om voor kinderopvang en onderwijs scholing in te zetten mét subsidie van de gemeente’, zegt Van Nieuwenhuijze. ‘Dat kinderen opgroeien in een sociaal veilige omgeving vinden we als gemeente erg belangrijk. Daarom kwamen we met deze oplossing.’

Kinderopvang KION reageerde hier enthousiast op. ‘Fijn natuurlijk, want goede scholing kost veel geld’, zegt Suus Sas. ‘Fijn om met de gemeente te kunnen samenwerken. De gemeente betaalt het lidmaatschap en de trainingen en wij bekostigen de personeelskosten. Daardoor kunnen we nu uitgebreidere scholing aanbieden. De medewerkers zijn verplicht om die te volgen.’

Sinds een jaar krijgen alle pedagogisch medewerkers en clustermanagers van KION deze scholing in het werken met de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Eerst volgen ze zelf via een link een e-learning van Augeo van ongeveer twee uur. Die geeft voldoende basisinformatie om daarna een drie uur durende klassikale les te volgen. Deze wordt gegeven door Moviera, een organisatie die zich inzet voor het voorkomen, bestrijden en stoppen van huiselijk geweld. Tijdens de scholing is er aandacht voor wat geweld is en waar het vandaan komt. Sas: ‘Het is best een lastig onderwerp, want iedereen ervaart geweld weer anders.’ Daarnaast oefenen de deelnemers gesprekstechnieken. Bijna niks is immers moeilijker dan met een ouder in gesprek gaan als je iets opvalt aan een kind.

‘Ons advies luidt altijd: maak je je zorgen, bespreek het dan zo snel mogelijk met de ouder’, zegt Sas. ‘Als je daarbij geen raar onderbuikgevoel hebt, ga je meestal vrij makkelijk in gesprek. Maar heb je wél een onderbuikgevoel, dan durf je dat vaak niet. Dat is de valkuil, want hoe langer dat onderbuikgevoel duurt, hoe moeilijker het wordt om het te benoemen.’

Positieve reacties

Inmiddels heeft de helft van alle 950 pedagogisch medewerkers en clustermanagers al een keer de scholing gevolgd. De reacties erop zijn heel positief. Sas merkt dat het onderwerp ‘meldcode’ weer leeft onder de medewerkers. ‘Ze begrijpen beter waar de meldcode over gaat en wat die voor ons betekent’, zegt ze. ‘Verder beseffen ze weer dat kindermishandeling in alle gezinnen kan voorkomen. Onderling praten ze er meer over. Dat maakt automatisch dat ze beter letten op eventuele signalen van kinderen. Ze gaan daardoor makkelijker stap 1 van de meldcode in.’

Cijfers zijn er nog niet. Van Nieuwenhuijze denkt dat het aantal meldingen maar langzaam omhoog zal gaan. ‘Het duurt even voor zo’n nieuwe aanpak zijn vruchten afwerpt. Het gaat verder dan alleen alle medewerkers trainen. Je moet er als organisatie ook voor zorgen dat de meldcode een duidelijke plek heeft, en dat het meldcodeprotocol wordt gevolgd. Aandachtsfunctionarissen moeten de meldcode regelmatig met medewerkers bespreken. Er moeten korte lijnen zijn met Veilig Thuis. Zo merken medewerkers dat er ook echt iets verandert.’

Vervolg

Sas hoort van de pedagogische medewerkers dat ze behoefte hebben aan een vervolg op de scholing. ‘Logisch ook, dit is echt nog maar de basis. Zeker als het gaat om hoe je met ouders in gesprek gaat, willen ze meer weten. Ik denk dat workshops met een acteur erbij goed zouden kunnen werken om beter te oefenen met de gesprekken. Hoe zorgen we dat dit een permanent onderdeel blijft in onze opleidingsplannen, ook na 2020 als de subsidie stopt? Hoe vaak moeten we de scholing herhalen en hoe? Moet dat klassikaal of juist online? Daarover zijn we momenteel onderling maar ook met Anouk in gesprek.’

* Er is besloten door te gaan met online scholing. Ook de online gespreksoefeningen blijken goed te werken.

Geschreven door Edith Geurts

Vorige

Home

Volgende

Kinderopvangspecial 2019

Wat doe jij?
Het complete magazine in PDF-formaat. Download en lees (pdf)

Als het thuis niet veilig is?

Leer kindermishandeling te herkennen en te werken met de meldcode. Bekijk de online scholing

Ik wil contact met Augeo

Heb je een vraag over de Kinderopvangspecial 2019 of wil je graag een adviseur spreken? Neem contact met ons op