wo huisarts: De rol van geneeskunde in het onderzoek van seksueel misbruikte kinderen

Professor kindergeneeskunde Martin Finkel, gespecialiseerd seksueel misbruik legt artsen uit hoe ze op een niet-oordelende, faciliterende en kindvriendelijke manier een anamnese en lichamelijk onderzoek uit kunnen voeren bij een vermoedelijk slachtoffer van seksueel misbruik. 

Wat komt aan de orde?

• Je leert wat je kunt doen voor kinderen van wie wordt vermoed dat ze seksueel zijn misbruikt
• Je leert tips en tricks die je kunnen helpen om je zorgen bespreekbaar te maken

Aanvullende informatie

Ontwikkeld in samenwerking met International Society for the Prevention of Child Abuse and Neglect (ISPCAN)

Na afronding van de e-learning kunnen studenten een 'Bewijs van deelname' downloaden.

duur: 25 minuten

wo huisarts: Howard Dubowitz, the importance of medicine in tackling neglect

Professor kindergeneeskunde Howard Dubowitz vertelt over verwaarlozing en het betrekken van ouders bij het vinden van oplossingen.

Wat komt aan de orde?

• Vormen van verwaarlozing en gevolgen voor het kind
• Signalen van lichamelijke en psychische verwaarlozing
• Constructief en empathisch ondersteunen van ouders en de effecten ervan op ouder en kind
• Het effect van houding en handelen op de hulpverlening
• De impact van verwaarlozing en het belang van steun voor het kind

Dit e-college is Engelstalig. De video’s zijn voorzien van Nederlandse ondertiteling.
Na afronding van de e-learning kunnen studenten een 'Bewijs van deelname' downloaden. 

Aanvullende informatie

Ontwikkeld in samenwerking met International Society for the Prevention of Child Abuse and Neglect (ISPCAN)

duur: 45 minuten

Leerdoelen

• Je leert wat verwaarlozing is en wat het betekent vanuit het perspectief van het kind.
• Je leert hoe je het kunt herkennen, lichamelijk en psychisch;
• Je leert hoe je op een constructieve en empathische manier hoe je ouders kunt ondersteunen en welke effecten dit heeft op ouder en kind.
• Je wordt ervan bewust welke invloed je houding en manier van handelen heeft op de hulpverlening.
• Je leert wat de impact is van verwaarlozing op het leven van kinderen en waarom steun bieden aan de kinderen zelf ook belangrijk is.

Studenten mbo en hbo: Communiceren over seksualiteit en relaties

Studenten kunnen in hun werk met kinderen of volwassenen te maken krijgen met hun seksuele ontwikkeling of seksuele behoeften. Docenten kunnen studenten hierop voorbereiden. Deze e-learning helpt hen hierbij.

Wat komt aan de orde?

• Fasen in seksuele ontwikkeling
• Seksuele risico’s van verschillende doelgroepen
• Seksueel grensoverschrijdend gedrag en handelingsmogelijkheden
• Creëren van een veilige sfeer en omgaan met persoonlijke of ongepaste vragen

Bovenstaande kennis wordt toegepast in interactieve videocasussen. Ook vertellen een professional en een docent over eigen ervaringen.

Aanvullende informatie

• In samenwerking met Rutgers WPF
• In opdracht van de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)
• Na afronding van de e-learning kunnen docenten een 'Bewijs van deelname' downloaden.

duur: 1 uur

Gespreksoefening met cliënt Simone

Doelgroep

HBO: verpleegkunde, verloskunde en fysiotherapie
WO: geneeskunde en huisartsenopleiding

Dit is een gesprek met cliënt Simone, die zwanger is. Ze kampt met vermoeidheidsklachten en ervaart thuis veel spanningen. Je maakt je zorgen om haar situatie. De student leert zijn/ haar zorgen te bespreken. Middels oefeningen leert de student de verschillende communicatieniveaus te gebruiken in een gesprek over zorgelijke signalen met een cliënt of de ouder(s). Hij/ zij leert wanneer het schakelen naar welk communicatieniveau effectief is.

Wat komt aan de orde?

• Bij 'moeilijke' gesprekken geven de vier communicatieniveau's (inhoud, procedure, interactie/relatie en emoties) inzicht in waar een gesprek stagneert en handvatten om deze blokkade op te heffen.
• Toepassen van deze technieken in een interactieve videocasus (cliënt Simone) en andere praktijksituaties

Na afronding van de e-learning kunnen studenten een 'Bewijs van deelname' downloaden. 

In opdracht van

De ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)

duur: 30 min.

Gespreksoefening met mantelzorger Meneer Ketelman

Doelgroep

MBO: Maatschappelijke Zorg, Sociaal Werk (SMD en SCW) Verzorgende-IG (VVT, GHZ en GGZ) 
HBO: Verpleegkunde, Fysiotherapie, Mondzorg
WO: Huisartsenopleiding, Geneeskunde en Tandheelkunde

Als je merkt dat de zorg voor een familielid iemand boven het hoofd groeit, kan het lastig zijn om hierover te beginnen. Een aantal gesprekstechnieken kunnen dan helpen om emoties te reguleren. In deze e-learning oefenen studenten hiermee in een gesprek met meneer Ketelman, die de zorg voor zijn vrouw nauwelijks meer aankan. 

Wat komt aan de orde?

• De gesprekstechnieken: interne dialoog bespreekbaar maken, reflecteren, expertise van de ouder/ mantelzorger erkennen, handelen als professional en een aanbod doen 
• Toepassen van deze technieken in een interactieve videocasus (meneer Ketelman) en andere praktijksituaties

Na afronding van de e-learning kunnen studenten een 'Bewijs van deelname' downloaden. 

In opdracht van

De ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)

duur: 30 min.

Gespreksoefening met moeder mevrouw Gadema

Doelgroep

MBO: Maatschappelijke Zorg, Sociaal Werk (SMD en SCW), Verzorgende-IG (VVT, GHZ en GGZ) 
HBO: PABO, Lerarenopleiding, ALO, Verpleegkunde (JGZ), Fysiotherapie, HSAO
WO: Huisartsopleiding 

Veel professionals vinden het ingewikkeld om zorgen over de verzorging of veiligheid van een kind met een ouder te bespreken. Een aantal gesprekstechnieken kunnen dan helpen om emoties te reguleren. In deze e-learning oefenen studenten hiermee in een gesprek met mevrouw Gadema, die zich erg afhankelijk opstelt naar haar dochter.

Wat komt aan de orde?

• De gesprekstechnieken: interne dialoog bespreekbaar maken, reflecteren, expertise van de ouder/ mantelzorger erkennen, handelen als professional en een aanbod doen 
• Toepassen van deze technieken in een interactieve videocasus (mevrouw Gadema) en andere praktijksituaties

Na afronding van de e-learning kunnen studenten een 'Bewijs van deelname' downloaden.

In opdracht van

De ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)

duur: 30 min.

wo huisarts: Leren signaleren

Huisartsen (in opleiding) zien of horen in hun werk soms dingen die hen bezorgd maken over de veiligheid of het welzijn van kinderen, hun ouders, volwassenen en/of ouderen. In deze e-learning leren huisartsen in opleiding wat ze dan kunnen doen.

Wat komt aan de orde

• Wat is huiselijk geweld?
• Vormen van huiselijk geweld en kindermishandeling
• Ontstaan (risicofactoren) en gevolgen
• Signalen van kindermishandeling en huiselijk geweld
• Onderbouwen van vermoedens middels screeningsvragen
• Uitvoeren van een top-teenonderzoek
• Letselfotografie
• Dossiervoering
• Taken en verantwoordelijkheden van de arts volgens de wet Meldcode en KNMG-meldcode.

Aanvullende informatie

Na afronding van de e-learning maken studenten een toets, waarna ze een 'Bewijs van deelname' ontvangen.

In opdracht van de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)

duur: 2

wo huisarts: 4 casussen 'Zijn de kinderen veilig?'

Overzicht casussen

• In 'Casus Sjoerd Janssen' staat praten met een jongere over thuissituatie centraal.

Tijdens je spreekuur komt Sjoerd Janssen van 15 met zijn moeder langs. Hij zit op 3 VWO maar gaat nu waarschijnlijk niet over. Zijn moeder vraagt zich af of hij misschien iets onder de leden heeft. Sjoerd ziet inderdaad bleek en maakt een suffe en ongeïnteresseerde indruk. Op zijn moeders vragen reageert hij kribbig. Eigenlijk zou je hem het liefst alleen willen spreken en willen vragen wat er met hem aan de hand is.

• In 'Casus Sabine Verheul' staat het uitvoeren van de kindcheck centraal, daarnaast ziet u hoe de alert u hierbij helpt.

Sabine Verheul vertelt over slaapproblemen en vermoeidheidsklachten. Ze wil ze graag verlenging van slaapmedicatie. Bij doorvragen blijkt ze depressieve klachten te hebben. De huisarts moet actief bedenken om ook naar thuis te vragen. Hoe doe je dat met de kinderen, ben je voldoende uitgerust als je wakker wordt, heb je steun, wat merken kinderen van jouw spanning, wat heb je nodig.

• In 'Casus Anja Martens' leert u meer over vroegsignalering en welke rol de LESA hierbij speelt.

Anja Martens is licht verstandelijk beperkt. Ze vertelt opgetogen dat ze denkt dat ze zwanger is. De test is inderdaad positief; rond 5 maanden zwanger. Ze woont bij haar vader die alcoholist is en vervuilt. Eigenlijk is de situatie niet meer te handhaven. Je hebt een gesprek met beiden gehad maar ze willen niet bij elkaar weg, hoewel beiden nauwelijks voor zichzelf kunnen zorgen, laat staan voor elkaar. Buiten elkaar hebben ze nauwelijks een sociaal netwerk.

• In 'Casus Germano Nowak' blikt huisarts Raja terug op een eerdere casus en haar handelen.

Jeroen komt met Germano Nowak van drie jaar, het zoontje van zijn nieuwe vriendin. Germano hoest vooral ’s nachts en is soms benauwd, eigenlijk al sinds hij bij Jeroen in huis is. Germano heeft geen koorts, eet en drinkt goed, maar klinkt wel benauwd. Hij ruikt niet fris, draagt een vies hemdje onder zijn shirt, hij heeft wat korsten in zijn neus en heeft vieze oren. In het dossier staat dat de vorige huisarts een inhalator en flixotide heeft voorgeschreven, Jeroen weet hier niets van.

Toets: ja

Wat komt aan de orde

• U oefent hoe u de kindcheck uitvoert en wanneer u dit doet;
• U oefent hoe u risico’s voor een ongeboren kind inschat en hoe u gezamenlijk hulp coördineert;
• U reflecteert op het belang van een duidelijk plan van aanpak en monitoring van de veiligheid van uw patiënt;
• U oefent hoe u kenbaar maakt met een jongere apart te willen spreken en hoe een gesprek met een jongere start over uw zorgen. 

duur: 1 uur

Docenten mbo en hbo: Lesgeven over geweld in afhankelijkheidsrelaties

Studenten kunnen in hun toekomstig beroep mensen tegenkomen die slachtoffer of pleger zijn van huiselijk geweld. Het is daarom belangrijk dat ze al tijdens hun studie leren hoe ze kunnen handelen bij signalen. Deze e-learning geeft docenten handvatten voor het lesgeven over dit thema.

Wat komt aan de orde?

• Eigen voorbereiding op de lessen over huiselijk geweld
• Creëren van een veilige sfeer
• Omgaan met emotionele reacties in de groep
• Toerusten van studenten om huiselijk geweld te signaleren en te bespreken
• Eigen ervaringen met huiselijk geweld: van studenten, maar de docent zelf 
• Docenten vertellen over hun ervaringen met het lesgeven over huiselijk geweld

N.B. deze e-learning gaat  niet in op de begrippen kindermishandeling en huiselijk geweld of over wat de wet Meldcode inhoudt. Voorkennis hierover is een vereiste, zie hiervoor de e-learning Werken met een meldcode.

Na afronding van de e-learning kunnen docenten een 'Bewijs van deelname' downloaden.

In opdracht van

De ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)

duur: 1 - 1.5 uur

Docenten mbo en hbo: Communiceren over seksualiteit

Studenten aan zorg-, pedagogische, en agogische opleidingen gaan later werken met mensen. Ze kunnen dan ook te maken krijgen met de seksuele ontwikkeling of seksuele behoeften van de mensen met wie ze werken. Als docent in het beroepsonderwijs kun je je studenten daarop voorbereiden. De cursus Communiceren over seksualiteit en relaties helpt je daarbij.

Wat komt aan de orde?

• Wat houdt een gezonde seksuele ontwikkeling in?
• Wat zijn seksuele risico’s van verschillende doelgroepen?
• Hoe herken je seksueel grensoverschrijdend gedrag en hoe pak je dat aan?
• Hoe geef je les over seksualiteit?
• Hoe creëer je een veilige sfeer en hoe ga je om met persoonlijke of ongepaste vragen?

Aan de hand van videofragmenten kun je oefenen met de opgedane kennis. Ook kun je luisteren naar de ervaringsverhalen van een aantal professionals en een docent.

Toets: ja

duur: 2 - 2.5 uur

Stress-sensitief communiceren

Het is niet eenvoudig om een gesprek te voeren in situaties waarbij stress en trauma's een grote rol spelen. In deze cursus legt kinder- en jeugdpsychiater Professor Adriaenssens uit hoe kennis over de werking van de hersenen kan helpen bij gesprekken over huiselijk geweld. Hij behandelt verschillende casussen en maakt gebruik van animaties en videobeelden.

Tijdens de cursus

In deze cursus wordt onder andere antwoord gegeven op de volgende vragen:

• Hoe herken je hoogoplopende emoties?
• Welke hersengebieden zijn actief tijdens een gesprek?
• Welke gesprekstechnieken helpen als emoties een gesprek belemmeren?

Aanvullende informatie

• Interview: Peter Adriaenssens
• E-college: 0,5 uur
• Oefenmodule: 0,5 uur
• Toets: ja

duur: 1 uur

Leerdoelen

• Je leert wat een goede basishouding is voor een gesprek.
• Je leert wat de functie van emoties is en welk effect ze hebben op communicatie.
• Je leert welke gesprekstechnieken je kunt gebruiken. Bijvoorbeeld: reflecteren, de interne dialoog extern maken, eigen deskundigheid benutten, expertise van de ouder/mantelzorger erkennen.

Accreditatie

• ABAN ABAN (Accreditatie Bureau Algemene Nascholing): 0,5 punten
• KCKZ KCKZ (Kenniscentrum Kraamzorg): 1 punt
• VenV Kwaliteitsregister V&V (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland): 1 punt
• KNOV KNOV (Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen): 1 punt

Langetermijngevolgen van kindermishandeling

De cursus Langetermijngevolgen van kindermishandeling gaat over de impact die het opgroeien onder langdurig stressvolle omstandigheden kan hebben en hoe dit allerlei klachten op volwassen leeftijd kan veroorzaken. Je leert in de cursus wat de gevolgen kunnen zijn voor onder andere het leren, gedrag, gezondheid (fysiek en mentaal) en ouderschap. En hoe het komt dat ingrijpende jeugdervaringen zo langdurig en op zoveel gebieden schadelijke gevolgen kunnen hebben. Experts vertellen daarover en je hoort voorbeelden uit de praktijk. Je reflecteert op hoe je in jouw werk van betekenis kan zijn voor mensen met ingrijpend jeugdervaringen en hoe jij bescherming kan bieden tegen deze negatieve gevolgen.

Aanvullende informatie

• Module:1 uur
• Toets: nee

duur: 1 uur

Leerdoelen

Na deze cursus:

• Begrijp je hoe deze gevolgen kunnen ontstaan en hoe het kan dat deze langdurig kunnen zijn.
• Weet je op welke gebieden de gevolgen van ingrijpende jeugdervaringen in de volwassenheid kunnen optreden.
• Ben je je ervan bewust welke mogelijke link er tussen iemands klachten en ingrijpende jeugdervaringen zijn.

Schadelijke Praktijken

Gedwongen worden te trouwen met iemand die je niet zelf hebt gekozen, mishandeld worden omdat je de eer van de familie hebt aangetast, achtergelaten worden in het herkomstland (van je ouders) omdat je verwestert of genitaal verminkt worden omdat de traditie dit voorschrijft. Ook in Nederland komt dit voor. Het zijn voorbeelden van schadelijke praktijken die in Nederland verboden zijn.
Als professional heb je een belangrijke rol in het voorkomen of stoppen van deze vormen van geweld. Deze cursus biedt je praktische tips hoe je het kan signaleren, er over kan communiceren en wat je kan doen wanneer je vermoedt dat een kind, jongere of volwassene met wie jij werkt hiervan slachtoffer is of dreigt te worden. 

duur: 1,5 uur

Leerdoelen

• Je weet wat schadelijke praktijken zijn en wat de verschillende vormen (huwelijksdwang en achterlating, eergerelateerd geweld,  vrouwelijke genitale verminking) inhouden.
• Je hebt inzicht in de achtergronden die een rol spelen zoals eer, gender en groepsdruk.
• Je bent je bewust van je eigen houding en belemmeringen rondom dit thema.
• Je kent de stappen van de meldcode Eergerelateerd geweld en waarin deze verschilt van de meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling.
• Je weet wat signalen zijn van schadelijke praktijken.
• Je weet bij vermoedens waar je advies kan vragen, welke organisaties je kan benaderen en wat hun rollen en mogelijkheden zijn.
• Je weet hoe te handelen. 
• Je weet wat belangrijke aandachtspunten zijn bij interculturele gespreksvoering.

Accreditatie

• BPSW BPSW (Beroepsvereniging van professionals in sociaal werk): 1,5 punten
• KCKZ KCKZ (Kenniscentrum Kraamzorg): 1,5 punten
• VenV Kwaliteitsregister V&V (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland): 2 punten
• SK Jeugd SKJ (Stichting Kwaliteitsregister Jeugd): 1,5 punten | ID: SKJ214321

Docenten wo huisartsenopleiding: Docentenmateriaal Leren signaleren

De opleidingsspecifieke docentenhandleiding bevat lessuggesties, werkvormen, gespreksoefeningen en tips. Ook worden de verschillende leerproducten van het leerpakket toegelicht. Er is een voorbeeldleerlijn opgenomen met daarin de verschillende e-learningcursussen en klassikale activiteiten. Deze leerlijn kan als hulpmiddel gebruikt worden bij het vormgeven van het curriculum. 

duur: nvt