Fysio- en oefentherapeuten: Werken met een meldcode

In deze cursus leer je hoe je huiselijk geweld kunt signaleren en aanpakken. Je leert welke vormen van huiselijk geweld er zijn, hoe huiselijk geweld ontstaat en wat de gevolgen ervan zijn.

Aanvullende informatie

• Tijdens de cursus oefen je met videofragmenten en interactieve werkvormen.
• De cursus sluit af met een kennistoets.
• Mede mogelijk gemaakt door subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
• Inhoudelijk ontwikkeld in samenwerking met het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF) en Vereniging van oefentherapeuten Cesar en Mensendieck (VvOCM).

duur: 2 - 3 uur

Leerdoelen

• Hoe kan ik signalen van huiselijk geweld herkennen bij een patiënt?
• Wat kan ik doen als ik huiselijk geweld vermoed?
• Hoe bespreek ik mijn zorgen met de patiënt?
• Wat zijn mijn rechten en plichten als fysiotherapeut volgens de meldcode?

GGZ: Werken met een meldcode

Als professional in de geestelijke gezondheidszorg bouw je vaak een sterke vertrouwensrelatie op met patiënten en leer je hun thuissituatie ook beter kennen. Soms word je geconfronteerd met signalen die kunnen wijzen op huiselijk geweld. Wat doe je dan? Dat leer je in de cursus GGZ: Werken met een meldcode.

Aanvullende informatie

• Je oefent met videofragmenten en interactieve werkvormen
• Deze cursus wordt ook aangeboden via GGZ Ecademy. Is jouw organisatie lid van GGZ Ecademy? Neem dan contact op met info@ggzecademy.nl
• Ontwikkeld in samenwerking met GGZ Ecademy, GGZ Nederland en een aantal lidinstellingen van GGZ Nederland
• Mede mogelijk gemaakt door subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
• Toets: ja

duur: 3 uur

Leerdoelen

• Hoe kan ik signalen van huiselijk geweld herkennen bij een patiënt?
• Wat kan ik doen als ik huiselijk geweld vermoed?
• Hoe bespreek ik mijn zorgen met de patiënt?
• Wat zijn mijn rechten en plichten volgens de meldcode?

Kraamzorg: Vroegsignalering en werken met de meldcode

Als kraamverzorgende ben je kort maar intensief betrokken bij een gezin. Hierdoor bestaat de kans dat je signalen opvangt van huiselijk geweld of kindermishandeling. Vaak verkeer je dan in tweestrijd: aan de ene kant twijfel je of je vermoeden wel terecht is. Aan de andere kant, weet je dat je iets moet doen, want je wilt dat de mishandeling stopt. In deze cursus leer je welke stappen je het beste kunt nemen.

Wat komt aan de orde?

• Je leert welke specifieke signalen van huiselijk geweld je kunt tegenkomen tijdens de kraamperiode.
• Je leert wat je moet doen bij een vermoeden van kindermishandeling of huiselijk geweld.
• Tijdens de cursus volg je twee kraamverzorgenden. Zij vertellen welke signalen zij in hun werk zijn tegengekomen en hoe ze hiermee om zijn gegaan.
• Een kinderarts, tevens expert op het gebied van kindermishandeling, vertelt je meer over de specifieke signalen die je kunt tegenkomen bij een baby en jonge kinderen.

In samenwerking met

De ontwikkeling van deze cursus wordt mede mogelijk gemaakt door subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De cursus is inhoudelijk ontwikkeld in samenwerking met ActiZ, Kenniscentrum Kraamzorg en verschillende kraamzorgorganisaties.

Toets: ja

duur: 2 uur

Accreditatie

• KCKZ KCKZ (Kenniscentrum Kraamzorg): 2,5 punten

Ziekenhuizen: Herhaalcursus werken met de meldcode

Je ontvangt twee versies van de herhaalcursus, namelijk die voor de ziekenhuismedewerkers algemeen en een (nog kortere) versie speciaal voor artsen en medisch specialisten.

1. Ziekenhuizen: Herhaalcursus werken met de meldcode

Als verpleegkundige of medisch zorgprofessional pas je de stappen van de meldcode niet dagelijks toe. Toch is het belangrijk dat je deze kennis blijft herhalen, zodat je weet hoe te handelen wanneer je je zorgen maakt om een kind. In deze herhaalcursus wordt jouw kennis over de stappen van de meldcode weer opgefrist. Daarnaast is er in deze cursus veel aandacht voor het gebruiken van de meldcode in de praktijk. Collega’s in ziekenhuizen delen hun ervaringen met de meldcode: waar ze tegenaan lopen en hoe zij dat oplossen. En je kunt aan de slag met een paar korte casusvoorbeelden uit de praktijk. Ook kun je de gespreksvoering met ouders oefenen aan de hand van filmpjes: hoe je je zorgen deelt met ouders, hoe je omgaat met oplopende emoties en hoe je vertelt dat je gaat melden.

2. Artsen: Herhaalcursus werken met de meldcode

Als specialist pas je de stappen van de meldcode niet dagelijks toe. Toch is het belangrijk deze kennis te herhalen, zodat je weet hoe te handelen wanneer je je zorgen maakt om een kind of volwassene. In deze herhaalcursus wordt jouw kennis over de stappen van de meldcode weer opgefrist. Aan de hand van een paar voorbeelden en dilemma’s uit de praktijk wordt het praktisch gemaakt. Ook kun je de gespreksvoering met ouders oefenen aan de hand van filmpjes: hoe je zorgen met ouders kunt delen, hoe je omgaat met oplopende emoties en hoe je vertelt dat je gaat melden.

duur: herhaalcursus ziekenhuis – 30 minuten | herhaalcursus artsen – 20 minuten

Leerdoelen

• In deze cursus fris je je kennis op over de meldcode: het doel, de signalen en de inhoud van de stappen.
• Je reflecteert op belemmeringen die andere professionals in de praktijk tegenkomen. 
• Aan de hand van vragen uit de praktijk oefen je met het toepassen van je kennis in praktijksituaties. 
• Je verdiept je kennis en vaardigheden in gespreksvoering met ouders.

Geïllustreerd door korte filmpjes leer je hoe je je zorgen onder woorden kan brengen en daarin goed kan reageren op de emoties van de ouder. Ook oefen je het benoemen naar ouders dat je gaat melden bij Veilig Thuis. 

Artsen: De rol van geneeskunde in het onderzoek van seksueel misbruikte kinderen

De cursus ‘Artsen: De rol van geneeskunde in het onderzoek van seksueel misbruikte kinderen' bestaat uit een interview met de Amerikaanse professor kindergeneeskunde Martin Finkel. Hij is gespecialiseerd in het behandelen van seksueel misbruikte kinderen. Finkel stelt dat het de verantwoordelijkheid van de arts is om als eerste een anamnese bij een vermoedelijk misbruikt kind af te nemen, om daarna het lichamelijke onderzoek uit te voeren. In dit college legt Finkel uit hoe artsen dat op een niet-oordelende, faciliterende en kindvriendelijke manier doen.

Aanvullende informatie

Toets: nee

duur: 25 minuten

Leerdoelen

• Je leert wat je kunt doen voor kinderen van wie wordt vermoed dat ze seksueel zijn misbruikt
• Je leert tips en tricks die je kunnen helpen om je zorgen bespreekbaar te maken

Gespreksoefeningen voor de zorg

Signalen of vermoedens van onveilige gezinssituaties bespreken met de patiënt/cliënt of zijn of haar ouders vinden veel zorgprofessionals lastig. In deze online gespreksoefeningen oefen je de communicatietechnieken die daar houvast bij bieden : Schakelen tussen communicatieniveau ’s, emotieregulatie en luisteren, samenvatten en doorvragen (LSD). De gespreksoefening bestaat steeds uit twee onderdelen: je oefent eerst met een gesprek aan de hand van een videocasus, daarna doe je verdiepingsoefeningen met de betreffende gesprekstechniek.

Hieronder vind je een overzicht van de gespreksoefeningen en voor welke sectoren en professionals deze geschikt zijn.

• Gespreksoefening met moeder: mevrouw Gadema
  Vooral geschikt voor professionals uit de JGZ, GGZ, paramedische zorg en huisartsenzorg (POH)

  Dit is een gesprek met mevrouw Gadema die psychische problemen heeft. Je maakt je zorgen over haar dochter en bespreekt deze zorgen met haar. In dergelijke gesprekken kunnen de emoties hoog oplopen en dat kan spannend zijn voor jou als professional. Een aantal gesprekstechnieken kan dan helpen om aandacht aan de emoties te geven zodat deze wat kunnen zakken en je weer verder kan praten over de inhoud.

• Gespreksoefening met cliënt Simone
  Vooral geschikt voor professionals in de paramedische zorg, verloskunde en huisartsenzorg (POH)

  Dit is een gesprek met cliënt Simone, die zwanger is. Ze kampt met vermoeidheidsklachten en ervaart thuis veel spanningen. Je maakt je zorgen om haar situatie en wil dit bespreken. Je leert de verschillende communicatieniveaus te gebruiken in een gesprek over zorgelijke signalen met een cliënt of zijn/haar ouder. Je oefent wanneer het schakelen naar welk communicatieniveau effectief is.

• Gespreksoefening met collega Erik
  Vooral geschikt voor professionals uit de Huisartsenzorg (assistenten, triagisten en POH) en voor Verpleegkundigen (Ziekenhuis)

  Dit is een gesprek van een zorgprofessional met de behandelend arts Erik. Je hebt zorgen over jouw patiënt, mevrouw Martina, en wil dat Erik deze zorgen met haar bespreekt. Als je zorgen over een patiënt overdraagt aan een verantwoordelijke collega kan het gebeuren dat deze er niet voor open staat. In zo'n situatie kunnen de vier communicatieniveaus helpen om duidelijk te zijn maa r ook oog te houden voor de positie van de ander.

• Gespreksoefening met cliënt Mehmet
  Vooral geschikt voor professionals in de gehandicaptenzorg, thuiszorg en paramedische zorg

  Dit is een gesprek met Mehmet, een jonge man die vanwege een beperking afhankelijk is van zorg. Je gaat met hem in gesprek omdat zijn gedrag veranderd is de laatste tijd en jij je zorgen over hem maakt. Je leert in deze oefening te schakelen tussen inhoud en gevoelsniveau en je ervaart welk effect dit heeft op het gesprek. Ook leer je hoe je kunt samenvatten of vragen stellen zonder oordeel of eigen interpretatie en wanneer het stellen van open of gesloten vragen effectief is in een gesprek.

• Gespreksoefening met mantelzorger meneer Ketelman
  Vooral geschikt voor professionals in de ouderenzorg, ziekenhuizen, paramedische zorg en huisartsenzorg (assistenten en (POH).

  Dit is een gesprek met mantelzorger, de heer Ketelman, die voor zijn vrouw zorgt. Mevrouw Ketelman is jouw cliënt. De zorg voor zijn vrouw lijkt de heer Ketelman boven het hoofd te groeien. Je bespreekt jouw zorgen met hem. Je leert hoe je emoties van de mantelzorger kan laten zakken door de verschillende gesprekstechnieken op het juiste moment en op een effectieve manier in te zetten.

duur: 30 minuten per gespreksoefening

Leerdoelen

• Je leert gesprekstechnieken om emoties te reguleren 
  • De interne dialoog benoemen en bespreken
  • Reflecteren
  • De expertise van de ouder/mantelzorger erkennen
  • Handelen als professional
  • Een aanbod doen: help mij om uw kind / partner/ ouder te helpen
• Je leert luisteren, samenvatten en doorvragen (LSD)
  • Luisteren: verbale en non-verbale communicatie
  • Samenvatten: inhoud en emotie
  • Doorvragen: open en gesloten vragen 
• Je leert schakelen tussen communicatieniveaus.
  Deze niveaus geven inzicht als een gesprek stagneert en geven handvatten om deze blokkade op te heffen door te schakelen.
  • Inhoud: waarover gaat het gesprek?
  • Procedure: hoe gaan we het bespreken, wat zijn de spelregels?
  • Interactie/relatie: hoe gaan we met elkaar om?
  • Gevoel: welke emoties spelen een rol?

Stress-sensitief communiceren

Het is niet eenvoudig om een gesprek te voeren in situaties waarbij stress en trauma's een grote rol spelen. In deze cursus legt kinder- en jeugdpsychiater Professor Adriaenssens uit hoe kennis over de werking van de hersenen kan helpen bij gesprekken over huiselijk geweld. Hij behandelt verschillende casussen en maakt gebruik van animaties en videobeelden.

Tijdens de cursus

In deze cursus wordt onder andere antwoord gegeven op de volgende vragen:

• Hoe herken je hoogoplopende emoties?
• Welke hersengebieden zijn actief tijdens een gesprek?
• Welke gesprekstechnieken helpen als emoties een gesprek belemmeren?

Aanvullende informatie

• Interview: Peter Adriaenssens
• E-college: 0,5 uur
• Oefenmodule: 0,5 uur
• Toets: ja

duur: 1 uur

Leerdoelen

• Je leert wat een goede basishouding is voor een gesprek.
• Je leert wat de functie van emoties is en welk effect ze hebben op communicatie.
• Je leert welke gesprekstechnieken je kunt gebruiken. Bijvoorbeeld: reflecteren, de interne dialoog extern maken, eigen deskundigheid benutten, expertise van de ouder/mantelzorger erkennen.

Accreditatie

• ABAN ABAN (Accreditatie Bureau Algemene Nascholing): 0,5 punten
• KCKZ KCKZ (Kenniscentrum Kraamzorg): 1 punt
• VenV Kwaliteitsregister V&V (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland): 1 punt
• KNOV KNOV (Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen): 1 punt

Langetermijngevolgen van kindermishandeling

De cursus Langetermijngevolgen van kindermishandeling gaat over de impact die het opgroeien onder langdurig stressvolle omstandigheden kan hebben en hoe dit allerlei klachten op volwassen leeftijd kan veroorzaken. Je leert in de cursus wat de gevolgen kunnen zijn voor onder andere het leren, gedrag, gezondheid (fysiek en mentaal) en ouderschap. En hoe het komt dat ingrijpende jeugdervaringen zo langdurig en op zoveel gebieden schadelijke gevolgen kunnen hebben. Experts vertellen daarover en je hoort voorbeelden uit de praktijk. Je reflecteert op hoe je in jouw werk van betekenis kan zijn voor mensen met ingrijpend jeugdervaringen en hoe jij bescherming kan bieden tegen deze negatieve gevolgen.

Aanvullende informatie

• Module:1 uur
• Toets: nee

duur: 1 uur

Leerdoelen

Na deze cursus:

• Begrijp je hoe deze gevolgen kunnen ontstaan en hoe het kan dat deze langdurig kunnen zijn.
• Weet je op welke gebieden de gevolgen van ingrijpende jeugdervaringen in de volwassenheid kunnen optreden.
• Ben je je ervan bewust welke mogelijke link er tussen iemands klachten en ingrijpende jeugdervaringen zijn.

Artsen: Verdiepingscursus Burn injuries

Hoe weet je als arts of een brandwond bij een kind door mishandeling is ontstaan of niet? Deze cursus kan je helpen bij het herkennen van patronen en eigenschappen van toegebrachte brandwonden en brandwonden die het gevolg zijn van gebrek aan toezicht.

Aanvullende informatie

• Deze cursus is Engelstalig
• Toets: ja

duur: 1 uur

Leerdoelen

• De cursus start met een korte samenvatting over kindermishandeling en hoe je kindermishandeling kunt signaleren.
• Je leert welke brandwonden kunnen duiden op kindermishandeling, bijvoorbeeld brandwonden op verdachte plekken en brandwonden met bepaalde patronen.
• Je leert verdachte omstandigheden herkennen.
• Je gaat oefenen met screeningsvragen, specifiek gericht op brandwonden.

Artsen en verpleegkundigen: Howard Dubowitz, the importance of medicine in tackling neglect

In dit e-college vertelt professor Howard Dubowitz wat artsen en verpleegkundigen kunnen doen voor gezinnen waar mogelijk sprake is van verwaarlozing. Dubowitz vertelt wat hij verstaat onder verwaarlozing, hoe je als arts of verpleegkundige verwaarlozing kunt opmerken en hoe je in gesprek kunt gaan en bovenal ouders kunt betrekken bij het vinden van oplossingen.

Aanvullende informatie

Deze cursus is Engelstalig. De video’s zijn voorzien van Nederlandse ondertiteling.

Howard Dubowitz is professor in de kindergeneeskunde en directeur van het “Center for Families” aan de universiteit van Maryland School of Medicine in Baltimore. Daarnaast is hij bestuurslid van ISPCAN (International Society for the Prevention of Child Abuse and Neglect). Tevens is hij docent/spreker en onderzoeker. Hij heeft meer dan 150 publicaties geschreven en is auteur van het boek: Neglected Children, Research, Practice, and Policy (1999) en co-auteur van het boek: Handbook for Child Protection Practice (2000).

duur: 45 minuten

Leerdoelen

• Je leert wat verwaarlozing is en wat het betekent vanuit het perspectief van het kind.
• Je leert hoe je het kunt herkennen, lichamelijk en psychisch;
• Je leert hoe je op een constructieve en empathische manier hoe je ouders kunt ondersteunen en welke effecten dit heeft op ouder en kind.
• Je wordt ervan bewust welke invloed je houding en manier van handelen heeft op de hulpverlening.
• Je leert wat de impact is van verwaarlozing op het leven van kinderen en waarom steun bieden aan de kinderen zelf ook belangrijk is.

Verpleegkundigen: Top-teen onderzoek

Deze cursus gaat over het top-teenonderzoek, een onderzoek dat ziekenhuizen standaard doen wanneer een kind op de afdeling spoedeisende hulp belandt. Aan de hand van een casusvideo leer je hoe een top-teenonderzoek gaat, en waar je op moet letten. Wanneer moet je doorvragen? Hoe omschrijf je letsels?

Wat komt aan de orde?

• Het belang van het top-teenonderzoek bij het signaleren van kindermishandeling.
• De belangrijkste vragen en aandachtspunten tijdens het onderzoek.
• Het belang van doorvragen bij het top-teenonderzoek.
• Het neutraal en objectief beschrijven van letsels en afwijkingen die je vindt tijdens het top-teenonderzoek.

duur: 1 uur

Kraamzorg en Jeugdgezondheidszorg: Preventie Shakenbabysyndroom

Het huilen van baby’s kan heftige reacties bij ouders oproepen. Als ouders niet weten hoe ze daarmee moeten omgaan, bestaat de kans dat zij uit frustratie en onmacht hun baby gaan schudden, smoren of slaan. Dat kan leiden tot zeer ernstige schade bij de baby. Dat noemen we het Shakenbabysyndroom. Professionals die werken met ouders en jonge kinderen kunnen een belangrijke rol spelen in het voorkomen van Shakenbabysyndroom. Voor hen is deze cursus bedoeld.

Voorlichtingsfilm

In deze cursus maak je kennis met de voorlichtingsfilm van TNO ‘Niet schudden, breekbaar’.

Aanvullende informatie

• De cursus is inhoudelijk ontwikkeld in samenwerking met TNO en mede mogelijk gemaakt door subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
• De cursus wordt afgerond met een toets.

duur: 2 uur

Accreditatie

• KCKZ KCKZ (Kenniscentrum Kraamzorg): 2 punten
• KNOV KNOV (Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen): 1 punt
• VenV Kwaliteitsregister V&V (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland): 2 punten

FMEK: Letsel bij een vermoeden van kindermishandeling

In deze module leer je over belangrijke aandachtspunten en valkuilen in het onderzoeken van letsel bij een vermoeden van kindermishandeling. Je leert aan de hand van huidafwijkingen kritisch te kijken en te beoordelen of deze mogelijk het gevolg zijn van een ziekte, een ongeval of mogelijk zijn toegebracht.

 

Programma FMEK

Deze module is ontwikkeld binnen het Programma FMEK om de forensisch medische expertise op het gebied van kinderen bij forensisch medisch professionals te vergroten. Vanuit het programma zijn er 3 modules speciaal ontwikkeld. De andere 2 modules zijn:

• 'Forensisch medische letselrapportage' (hierin leer je hoe je een goede letselrapportage maakt die onafhankelijk en objectief is) 
• 'Juridische vraagstukken in forensisch medisch onderzoek'  (over de juridische aspecten die bij het onderzoek en de rapportage van belang zijn). 

De modules kunnen los van elkaar worden gevolgd.

duur: 1,5

Leerdoelen

Na het afronden van deze module:

• weet je wat het doel is van forensisch medisch onderzoek bij het beoordelen van letsel. 
• ben je op de hoogte van enkele belangrijke basisprincipes bij het doen van forensisch medisch onderzoek.
• ben je je bewust van verschillende valkuilen bij het beoordelen van letsel.
• weet je hoe je in dit proces kan samenwerken met andere betrokken professionals.
• ben je je bewust van het belang van een goede onderbouwing.
• weet je welke stappen je doorloopt bij het beoordelen van letsel.
• ben je toegerust met praktische voorbeelden om in de praktijk beter onderscheid te kunnen maken tussen een medische of niet medische oorzaak van veelvoorkomende letsels.
• weet je bij een niet medische oorzaak hoe te onderscheiden tussen mogelijkheid accidenteel versus toegebracht letsel en hoe te beoordelen of de toedracht bij het letsel past.

Accreditatie

• ABAN ABAN (Accreditatie Bureau Algemene Nascholing): 1,5 punten

Schadelijke Praktijken

Gedwongen worden te trouwen met iemand die je niet zelf hebt gekozen, mishandeld worden omdat je de eer van de familie hebt aangetast, achtergelaten worden in het herkomstland (van je ouders) omdat je verwestert of genitaal verminkt worden omdat de traditie dit voorschrijft. Ook in Nederland komt dit voor. Het zijn voorbeelden van schadelijke praktijken die in Nederland verboden zijn.
Als professional heb je een belangrijke rol in het voorkomen of stoppen van deze vormen van geweld. Deze cursus biedt je praktische tips hoe je het kan signaleren, er over kan communiceren en wat je kan doen wanneer je vermoedt dat een kind, jongere of volwassene met wie jij werkt hiervan slachtoffer is of dreigt te worden. 

duur: 1,5 uur

Leerdoelen

• Je weet wat schadelijke praktijken zijn en wat de verschillende vormen (huwelijksdwang en achterlating, eergerelateerd geweld,  vrouwelijke genitale verminking) inhouden.
• Je hebt inzicht in de achtergronden die een rol spelen zoals eer, gender en groepsdruk.
• Je bent je bewust van je eigen houding en belemmeringen rondom dit thema.
• Je kent de stappen van de meldcode Eergerelateerd geweld en waarin deze verschilt van de meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling.
• Je weet wat signalen zijn van schadelijke praktijken.
• Je weet bij vermoedens waar je advies kan vragen, welke organisaties je kan benaderen en wat hun rollen en mogelijkheden zijn.
• Je weet hoe te handelen. 
• Je weet wat belangrijke aandachtspunten zijn bij interculturele gespreksvoering.

Accreditatie

• BPSW BPSW (Beroepsvereniging van professionals in sociaal werk): 1,5 punten
• KCKZ KCKZ (Kenniscentrum Kraamzorg): 1,5 punten
• VenV Kwaliteitsregister V&V (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland): 2 punten
• SK Jeugd SKJ (Stichting Kwaliteitsregister Jeugd): 1,5 punten | ID: SKJ214321