Algemeen: Implementeren van een meldcode

Deze cursus is bedoeld voor managers en leidinggevenden die een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling gaan implementeren in hun organisatie. Na de cursus beschik je over de ingrediënten voor een implementatieplan.

Aanvullende informatie

Toets: nee

duur: 1-3 uur

Leerdoelen

• Je leert de basis over het thema huiselijk geweld
• Je leert dat je als werkgever verantwoordelijk bent voor het opstellen en invoeren van een meldcode
• Je leert dat je ervoor moet zorgen dat je personeel kan werken volgens de meldcode.
• Je leert hoe je een veilig werkklimaat creëert en hoe je de meldcode implementeert.

Kinderopvang en Primair Onderwijs: herhaling werken met de meldcode

Als professional pas je de stappen van de meldcode niet dagelijks toe. Toch is het belangrijk dat je deze kennis blijft herhalen, zodat je weet hoe te handelen wanneer je je zorgen maakt om een kind. In deze herhaal cursus wordt jouw kennis over de stappen van de meldcode weer opgefrist. Daarnaast is er in deze cursus veel aandacht voor het gebruiken van de meldcode in de praktijk.  Pedagogisch medewerkers en  leerkrachten delen hun ervaringen met de meldcode: waar ze tegenaan lopen en hoe zij dat oplossen. Deel 2 gaat in op gespreksvoering met ouders. Je oefent aan de hand van filmpjes over hoe je zorgen met ouders kunt delen. 

duur: 1 uur

Leerdoelen

• In deze cursus fris je je kennis op over de meldcode; het doel, de signalen en de inhoud van de stappen.
• Je reflecteert op belemmeringen die andere professionals in de praktijk tegenkomen en hoort de visie van collega’s, een ouder, een kind en van Veilig Thuis op jouw rol.
• Aan de hand van vragen uit de praktijk oefen je met het toepassen van je kennis in praktijksituaties.
• Je verdiept je kennis en vaardigheden in gespreksvoering met ouders. Geïllustreerd door korte filmpjes leer je hoe je je zorgen onder woorden kan brengen en hulp kan introduceren en daarin goed kan reageren op de emoties van de ouder.

Leerkracht P(S)O: Werken met een meldcode

Als leerkracht heb je soms zorgen over kinderen. Krijgt het kind thuis wel voldoende aandacht? Kan het veilig opgroeien? In deze cursus leer je wat je kunt doen als je zulke zorgen hebt.

Wat komt aan de orde in de cursus?

• De cursus start met uitleg over de verschillende vormen van kindermishandeling.
• Je leert hoe kindermishandeling kan ontstaan en wat de gevolgen ervan kunnen zijn.
• Vervolgens leer je welke signalen kunnen wijzen op een onveilige opvoedsituatie én wat je met deze signalen kunt doen.
• Je maakt kennis met de Wet meldcode en de vijf stappen van een meldcode.
• Aan de hand van herkenbare casuïstiek leer je wat deze stappen inhouden.

Door de interactieve werkvormen ga je zelf actief aan de slag. De werkvormen worden afgewisseld met animaties en videofragmenten.

In samenwerking met

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)

duur: 3 uur

Intern begeleider P(S)O: Werken met een meldcode

Als intern begeleider ondersteun je leerkrachten als zij zorgen hebben over kinderen. Om dit te kunnen doen, is het goed om te weten welke signalen kunnen wijzen op een onveilige opvoedsituatie. En om te weten welke stappen je dan kunt ondernemen. Dat leer je in deze cursus.

Wat komt aan de orde in de cursus?

• De cursus start met informatie over huiselijk geweld en kindermishandeling.
• Vervolgens leer je de vijf stappen van een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling.
• Je leert hoe je voor leerkrachten een laagdrempelig aanspreekpunt kunt zijn.
• Je leert hoe je kunt samenwerken met externe professionals uit bijvoorbeeld het zorg- en adviesteam.
• Je leert hoe je met ouders gesprekken kunt voeren over dit onderwerp.

De cursus maakt gebruik van verschillende werkvormen, animaties en videofragmenten. Hierdoor is de informatie toegankelijk en goed toepasbaar.

In samenwerking met

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

duur: 2,5 - 3 uur

Kind Centraal - Hoe betrek je het kind zelf?

Het lijkt zo logisch. Bij vermoedens van kindermishandeling betrekt je ook de kinderen zelf. Toch blijkt dit in de praktijk makkelijker gezegd dan gedaan. Wat zeg je dan tegen het kind? Wanneer en hoe? In de module Kind Centraal helpen we je op een leuke manier om kinderen nog meer te betrekken. En bovenal begrijp jij dan als geen ander waarom dat zo ontzettend belangrijk is. 

De afzonderlijke oefeningen van Kind Centraal zijn ook te vinden op de website van Augeo. Het voordeel van de cursusvorm is dat alles bij elkaar staat in één pakket en dat het door de beheerders toegevoegd kan worden aan de leeromgeving.

duur: 1,5 uur

Leerdoelen

• Hoe bespreek je je zorgen over de veiligheid of het welzijn van een kind met het kind zelf?
• Hoe vertel je een kind wat je met jouw zorgen gaat doen?
• Informatie geven aan een kind is goed. Maar heb je ook gevraagd wat het kind zelf het liefste wil?
• Je hebt gevraagd naar de mening van het kind. Maar wat doe je daarmee?
• Hoe reageer je wanneer een kind vertelt over wat er thuis allemaal aan de hand is?
• Hoe zorg je dat een kind zich gesteund en gehoord voelt?

Gespreksoefeningen voor onderwijs en kinderopvang

Signalen of vermoedens van onveilige gezinssituaties bespreken met het kind of met de ouders vinden veel professionals lastig. In deze online gespreksoefeningen oefen je de communicatietechnieken die daar houvast bij bieden: Actief Luisteren, Emotieregulatie, en Luisteren Samenvatten en Doorvragen (LSD). De gespreksoefening bestaat steeds uit twee onderdelen: je oefent eerst met een gesprek aan de hand van een videocasus, daarna doe je verdiepingsoefeningen met de betreffende gesprekstechniek.

Hieronder vind je een overzicht van de gespreksoefeningen en voor welke sectoren en professionals deze geschikt zijn.

1. Gespreksoefening met kind: Anouar

   Vooral geschikt voor onderwijs (leerkrachten PO, docenten VO) en kinderopvang (pedagogisch medewerkers)

   Dit is een gesprek met Anouar, een jongen van 12. Je roept hem bij je omdat Anouar uit boosheid een ander kind is aangevlogen. Je wilt hem graag goed begrijpen. Actief luisteren kan je daarbij helpen; dat is een houding waardoor je laat merken dat je echt aandacht hebt en luistert zonder zelf in te vullen of te snel zelf met oplossingen te komen. Je oefent je hierbij ook in het gebruik maken van samenvattingen, het stellen van open en gesloten vragen en het geven van duidelijkheid.

    

2. Gespreksoefening met moeder Shanna

   Vooral geschikt voor primair onderwijs (leerkrachten, intern begeleiders) en kinderopvang (pedagogisch medewerkers)

   Dit is een gesprek met Shanna, die net is bevallen van haar derde kind. Je maakt je zorgen over het gedrag van haar zoon van vier en wil dit met haar bespreken. Je oefent vaardigheden in het  actief naar ouders luisteren en daarbij oog te hebben voor de verbale en non-verbale communicatie. Waarom helpt een goede samenvatting en hoe doe je dat? Ook leer je wanneer het stellen van open of gesloten vragen effectief is in een gesprek.

    

3. Gespreksoefening met moeder: mevrouw Gadema

   Vooral geschikt voor voortgezet onderwijs (docenten, mentoren, zorgcoördinatoren), primair onderwijs (leerkrachten en intern begeleiders) en kinderopvang (leidinggevenden/aandachtsfuntionarissen)

   Dit is een gesprek met mevrouw Gadema die psychische problemen heeft. Je maakt je zorgen over haar dochter en bespreekt deze zorgen met haar. In dergelijke gesprekken kunnen de emoties hoog oplopen en dat kan spannend zijn voor jou als professional. Een aantal gesprekstechnieken kan dan helpen om aandacht aan de emoties te geven zodat deze wat kunnen zakken en je weer verder kan praten over de inhoud. Ook oefen je met doorvragen.

duur: 30 minuten per gespreksoefening

Leerdoelen

1. Je leert Actief luisteren;
   • laten merken dat je echt aandacht hebt en luistert.
   • niet zelf invullen of te snel zelf met oplossingen te komen.
   • verbale en de non-verbale communicatie.
   • aandacht geven aan de inhoud van het gesprek en aan de emoties.
2. Je leert gesprekstechnieken om emoties te reguleren;
   • De interne dialoog benoemen en bespreken
   • Reflecteren
   • De expertise van de ouder/mantelzorger erkennen
   • Handelen als professional
   • Een aanbod doen: help mij om uw kind / partner/ ouder te helpen
3. Je leert Luisteren Samenvatten en Doorvragen (LSD);
   • Luisteren: verbale en non-verbale communicatie.
   • Samenvatten: inhoud en emotie.
   • Doorvragen: open en gesloten vragen.

Stress-sensitief communiceren

Het is niet eenvoudig om een gesprek te voeren in situaties waarbij stress en trauma's een grote rol spelen. In deze cursus legt kinder- en jeugdpsychiater Professor Adriaenssens uit hoe kennis over de werking van de hersenen kan helpen bij gesprekken over huiselijk geweld. Hij behandelt verschillende casussen en maakt gebruik van animaties en videobeelden.

Tijdens de cursus

In deze cursus wordt onder andere antwoord gegeven op de volgende vragen:

• Hoe herken je hoogoplopende emoties?
• Welke hersengebieden zijn actief tijdens een gesprek?
• Welke gesprekstechnieken helpen als emoties een gesprek belemmeren?

Aanvullende informatie

• Interview: Peter Adriaenssens
• E-college: 0,5 uur
• Oefenmodule: 0,5 uur
• Toets: ja

duur: 1 uur

Leerdoelen

• Je leert wat een goede basishouding is voor een gesprek.
• Je leert wat de functie van emoties is en welk effect ze hebben op communicatie.
• Je leert welke gesprekstechnieken je kunt gebruiken. Bijvoorbeeld: reflecteren, de interne dialoog extern maken, eigen deskundigheid benutten, expertise van de ouder/mantelzorger erkennen.

Accreditatie

• ABAN ABAN (Accreditatie Bureau Algemene Nascholing): 0,5 punten
• KCKZ KCKZ (Kenniscentrum Kraamzorg): 1 punt
• VenV Kwaliteitsregister V&V (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland): 1 punt
• KNOV KNOV (Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen): 1 punt

Leerkrachten PO: Steun bieden in de klas

Ook in Nederland zijn er kinderen die onder zeer moeilijke omstandigheden opgroeien: kinderen die worden verwaarloosd, mishandeld of misbruikt, die opgroeien met een ouder met ernstige psychische- of verslavingsproblemen of bij wie de scheiding van hun ouders met veel geschreeuw en geweld gepaard gaat. Allemaal omstandigheden die langdurig stressvol zijn voor kinderen en grote gevolgen kunnen hebben voor hun ontwikkeling. Ook op school kunnen zij last hebben van de gevolgen en kan het zijn dat zij niet aan leren toekomen. 

Steun van een betrouwbare volwassene is cruciaal om schade te helpen voorkomen. Als leerkracht kan je zo’n betrouwbare volwassene zijn: je ziet kinderen een paar dagen per week, een paar uur per dag en hebt zo veel gelegenheden kinderen de steun te bieden die ze nodig hebben. Door kinderen positieve ervaringen te laten opdoen en hen te helpen zich bij jou en op school veilig te voelen, kun jij een grote rol spelen in het versterken van hun natuurlijke veerkracht. 

duur: 2 uur

Leerdoelen

De cursus bestaat uit 3 onderdelen, die je in eigen tempo en volgorde kunt doorlopen. In het eerste onderdeel van de cursus krijg je handvatten en tips, hoe jij als leerkracht kinderen die thuis onder stressvolle omstandigheden opgroeien kunt steunen. Zo wordt er ingegaan op de vragen:

• Hoe kun je kinderen helpen zich veilig te voelen in de klas?
• Hoe kun je kinderen helpen hun gevoel van stress te verlagen?
• Hoe kun je kinderen helpen om te gaan met ingewikkelde emoties en ongepast gedrag?

Hierna volgt een theoretisch onderdeel, waarin je o.a. leert over:

• de omvang van kinderen die opgroeien in stressvolle omstandigheden.
• de impact van stress.
• veerkracht van kinderen.
• de rol van steun.

Het laatste onderdeel gaat over de randvoorwaarden om een kind te steunen, dat wil zeggen:

• Hoe zorg je ervoor dat je niet te ver gaat in jouw zorg voor kinderen; dat je hen op tijd doorverwijst en goed voor jezelf zorgt?

Primair onderwijs en BSO: Veerkracht versterken

Kinderen leren en functioneren beter wanneer zij lekker in hun vel zitten en blij zijn in de klas. Kinderen die thuis opgroeien in stressvolle omstandigheden hebben vaak iets meer steun nodig. Voor hen is het extra belangrijk dat je als leerkracht en pedagogisch medewerker helpt hun veerkracht te vergroten. Hoe versterk je veerkracht?

Deze cursus geeft leerkrachten in het primair onderwijs en pedagogisch medewerkers in de BSO hele concrete voorbeelden van hoe je de veerkracht van een kind kunt versterken.

De cursus is onderverdeeld in vier thema’s: sociale omgeving, positief zelfbeeld, omgaan met gevoelens en problemen oplossen. Zo leer je bijvoorbeeld over hoe jij een betrouwbare volwassene kunt zijn. Of hoe je een kind helpt positief te denken: over zichzelf, over anderen en de wereld om hen heen.

Per thema delen leerkrachten hun ervaringen en oefen je met kleine opdrachten die je direct in de praktijk kunt brengen.

Deze cursus is gebaseerd op modules van de campagne Expeditie Veerkracht.

duur: 1 uur

Leerdoelen

• Hoe je kinderen helpt relaties op te bouwen
• Hoe je kinderen helpt een positief zelfbeeld  te ontwikkelen
• Hoe je kinderen leert om te gaan met gevoelens
• Hoe je kinderen helpt problemen op te lossen

Primair onderwijs: Steun bieden aan vluchtelingenkinderen

Vluchtelingenkinderen maken vaak een opeenstapeling van stressvolle gebeurtenissen mee en kunnen chronische stress ervaren. De meeste vluchtelingenkinderen zullen zonder professionele hulp hiervan herstellen. Leerkrachten kunnen daar een belangrijke rol bij spelen en de natuurlijke veerkracht van kinderen versterken.  

Uit onderzoek weten we dat steun van betrouwbare volwassenen cruciaal is voor het herstel van kinderen met stressklachten. Leerkrachten kunnen zo’n betrouwbare volwassene zijn, steun bieden en het gevoel van veiligheid van kinderen vergroten. Hiervoor kunnen ze vaardigheden inzetten die zij vaak al benutten voor andere kinderen in de klas. In deze cursus leren leerkrachten over stress bij kinderen en hoe zij daarmee om kunnen gaan. Zodat kinderen zich weer veilig voelen en weer kunnen leren.

In de verschillende onderdelen wordt gewerkt met uiteenlopende werkvormen waaronder casuïstiek en animaties. De lesstof in de cursus is breder toepasbaar dan alleen op vluchtelingenkinderen en komt ten goede aan alle leerlingen. De insteek voor deze cursus is dat je blijft handelen zoals je altijd al doet als leerkracht, maar met extra aandacht voor de achtergrond van vluchtelingenkinderen.

Aanvullende informatie

• De cursus bestaat uit verschillende onderdelen die flexibel en separaat van elkaar kunnen worden gevolgd.
• Toets: ja

duur: 3-4 uur

Leerdoelen

Het eerste onderdeel van de cursus behandelt theorie over opeenstapeling van  stress bij kinderen. In dit onderdeel wordt ook aandacht besteed aan veerkracht en het natuurlijke herstel van kinderen. Hierna volgen 6 thematische onderdelen. Alle onderdelen gaan uit van het perspectief hoe een leerkracht de veerkracht en het herstel van kinderen kan bevorderen.

Thema’s in deze cursus zijn:

• Veiligheid vergroten:
  Zorgen dat een kind zich veilig voelt in de klas door zelf een veilige  persoon te zijn en een veilige schoolomgeving te bieden.
• Emoties hanteren:
  Kinderen ondersteunen bij het begrijpen, uiten en beheersen van hun emoties. Leren omgaan met stressreacties van kinderen.  
• Gedrag reguleren:
  Kinderen ondersteunen met begrip voor hun situatie, zodat leerkrachten gewenst gedrag kunnen stimuleren en ongewenst gedrag kunnen corrigeren op een manier die veilig voelt voor kinderen met chronische stress.
• Relaties stimuleren:
  Een positieve en steunende relatie met vluchtelingenkinderen opbouwen en relaties tussen kinderen onderling stimuleren.
• Ouders betrekken:
  Samenwerken met ouders met begrip voor hun achtergrond, en hun rol als opvoeder en belangrijkste steunfiguur voor hun kind versterken.
• Zorgen voor kinderen en zorgen voor jezelf:
  Leren wanneer hulp ingeschakeld moet worden voor kinderen en inzicht in welke hulp mogelijk is. Zorgen voor jezelf om te voorkomen dat je overweldigd raakt door het verhaal van vluchtelingenkinderen. 

Langetermijngevolgen van kindermishandeling

De cursus Langetermijngevolgen van kindermishandeling gaat over de impact die het opgroeien onder langdurig stressvolle omstandigheden kan hebben en hoe dit allerlei klachten op volwassen leeftijd kan veroorzaken. Je leert in de cursus wat de gevolgen kunnen zijn voor onder andere het leren, gedrag, gezondheid (fysiek en mentaal) en ouderschap. En hoe het komt dat ingrijpende jeugdervaringen zo langdurig en op zoveel gebieden schadelijke gevolgen kunnen hebben. Experts vertellen daarover en je hoort voorbeelden uit de praktijk. Je reflecteert op hoe je in jouw werk van betekenis kan zijn voor mensen met ingrijpend jeugdervaringen en hoe jij bescherming kan bieden tegen deze negatieve gevolgen.

Aanvullende informatie

• Module:1 uur
• Toets: nee

duur: 1 uur

Leerdoelen

Na deze cursus:

• Begrijp je hoe deze gevolgen kunnen ontstaan en hoe het kan dat deze langdurig kunnen zijn.
• Weet je op welke gebieden de gevolgen van ingrijpende jeugdervaringen in de volwassenheid kunnen optreden.
• Ben je je ervan bewust welke mogelijke link er tussen iemands klachten en ingrijpende jeugdervaringen zijn.

Kinderopvang en primair onderwijs: Grensoverschrijdend gedrag

De cursus Grensoverschrijdend gedrag is primair bedoeld voor medewerkers uit de kinderopvang en het basisonderwijs, maar is ook geschikt voor andere beroepskrachten die werken met kinderen tussen 0 en 12 jaar.

De Brancheorganisatie Kinderopvang heeft in de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling ook beschreven wat je moet doen bij kindermishandeling door een beroepskracht. De cursus sluit aan bij deze uitbreiding op de meldcode.

De cursus gaat niet uitgebreid in op de signalen die kinderen kunnen uitzenden en de gevolgen die kindermishandeling op de ontwikkeling van kinderen kan hebben. Dergelijke kennis wordt bekend verondersteld.

Aanvullende informatie

In deze editie van het Augeo Magazine kun je onder andere een artikel terugvinden met 10 punten over grensoverschrijdend gedrag.

duur: 1,5 uur

Leerdoelen

• Je leert wat grensoverschrijdend gedrag is en welke vormen van grensoverschrijdend gedrag er zijn.
• Je leert welke stappen je moet ondernemen als je signaleert dat een collega 'over de grens' gaat.
• Je oefent met het bespreken van (vermoedens van) grensoverschrijdend gedrag met een collega en met een bezorgde ouder. Ook de rol van de leidinggevende komt aan de orde.

Schadelijke Praktijken

Gedwongen worden te trouwen met iemand die je niet zelf hebt gekozen, mishandeld worden omdat je de eer van de familie hebt aangetast, achtergelaten worden in het herkomstland (van je ouders) omdat je verwestert of genitaal verminkt worden omdat de traditie dit voorschrijft. Ook in Nederland komt dit voor. Het zijn voorbeelden van schadelijke praktijken die in Nederland verboden zijn.
Als professional heb je een belangrijke rol in het voorkomen of stoppen van deze vormen van geweld. Deze cursus biedt je praktische tips hoe je het kan signaleren, er over kan communiceren en wat je kan doen wanneer je vermoedt dat een kind, jongere of volwassene met wie jij werkt hiervan slachtoffer is of dreigt te worden. 

duur: 1,5 uur

Leerdoelen

• Je weet wat schadelijke praktijken zijn en wat de verschillende vormen (huwelijksdwang en achterlating, eergerelateerd geweld,  vrouwelijke genitale verminking) inhouden.
• Je hebt inzicht in de achtergronden die een rol spelen zoals eer, gender en groepsdruk.
• Je bent je bewust van je eigen houding en belemmeringen rondom dit thema.
• Je kent de stappen van de meldcode Eergerelateerd geweld en waarin deze verschilt van de meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling.
• Je weet wat signalen zijn van schadelijke praktijken.
• Je weet bij vermoedens waar je advies kan vragen, welke organisaties je kan benaderen en wat hun rollen en mogelijkheden zijn.
• Je weet hoe te handelen. 
• Je weet wat belangrijke aandachtspunten zijn bij interculturele gespreksvoering.

Accreditatie

• BPSW BPSW (Beroepsvereniging van professionals in sociaal werk): 1,5 punten
• KCKZ KCKZ (Kenniscentrum Kraamzorg): 1,5 punten
• VenV Kwaliteitsregister V&V (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland): 2 punten
• SK Jeugd SKJ (Stichting Kwaliteitsregister Jeugd): 1,5 punten | ID: SKJ214321