Reclasseringswerkers: Werken met de meldcode

In Nederland is veel geweld achter de voordeur. De kans dat je als reclasseringswerker het afgelopen jaar cliënten bent tegengekomen die te maken hebben (gehad) met huiselijk geweld als pleger of als slachtoffer is dus groot. De problemen waarmee jouw cliënt kampt, kunnen ook het gevolg zijn van geweld, verwaarlozing of misbruik uit het verleden.

In deze cursus leer je alert te zijn op signalen en hoe je huiselijk geweld bespreekbaar kunt maken bij jouw cliënt.

duur: 1,5 uur

Leerdoelen

• Wat huiselijk geweld is (definitie en voorbeelden)
• Hoe je signalen van huiselijk geweld kunt herkennen
• Welke dilemma’s of belemmeringen je zelf ervaart
• Hoe te handelen wanneer jij je zorgen maakt om een cliënt
• Hoe je het gesprek met de cliënt hierover kan voeren
• Hoe je de ernst van het geweld weegt
• De stappen van de meldcode.

Algemeen: Werken met een meldcode

Volgens de Wet meldcode zijn de sectoren gezondheidszorg, onderwijs, kinderopvang, maatschappelijke ondersteuning, jeugdzorg en justitie verplicht te werken met een meldcode. Een meldcode is een vijfstappenplan dat professionals ondersteunt bij het signaleren en aanpakken van huiselijk geweld en kindermishandeling. In deze algemene basiscursus leer je werken met een meldcode.

Aanvullende informatie

• In de cursus werk je met videofragmenten en interactieve werkvormen.
• Toets: ja

In samenwerking met

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)

duur: 3 uur

Leerdoelen

• Je krijgt informatie over de verschillende vormen van kindermishandeling en huiselijk geweld.
• Je leert hoe kindermishandeling, partnergeweld en ouderenmishandeling kunnen ontstaan en wat de gevolgen kunnen zijn.
• Je leert welke signalen kunnen wijzen op kindermishandeling of huiselijk geweld.
• Je leert welke stappen je moet nemen volgens de meldcode.
• Je krijgt tips hoe je gesprekken kunt voeren met cliënten.
• Je leert wat je eigen rol en formele verantwoordelijkheden zijn binnen de organisatie, en ook wat de grenzen daarvan zijn.
• Je leert wat de rol is van Veilig Thuis, het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling.

Accreditatie

• BPSW BPSW (Beroepsvereniging van professionals in sociaal werk): 3 punten
• VenV Kwaliteitsregister V&V (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland): 2 punten
• SK Jeugd SKJ (Stichting Kwaliteitsregister Jeugd): 3 punten | ID: SKJ218309
• Verpleegkundig specialisten VSR (Verpleegkundig Specialisten Register): 2 punten

Algemeen: Voorlichting Wet Meldcode

In deze korte cursus leer je wat de Wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling inhoudt en hoe je volgens deze wet kunt handelen.

duur: 1 uur

Leerdoelen

• Je leert wat huiselijk geweld is, hoe het kan ontstaan en wat de gevolgen ervan kunnen zijn.
• Je leert voor wie de Wet meldcode bedoeld is en hoe je volgens deze wet kunt handelen.
• Je doorloopt de vijf stappen van de meldcode aan de hand van een casus uit de praktijk. 
• Je wordt je bewust van de rol die je hebt in het signaleren van kindermishandeling, partnergeweld en ouderenmishandeling.

Aanvullende informatie:

• Volg de cursus 'Werken met een meldcode' voor meer verdieping en oefenmateriaal.
• Toets: nee

In samenwerking met:

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)

Algemeen: Implementeren van een meldcode

Deze cursus is bedoeld voor managers en leidinggevenden die een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling gaan implementeren in hun organisatie. Na de cursus beschik je over de ingrediënten voor een implementatieplan.

Aanvullende informatie

Toets: nee

duur: 1-3 uur

Leerdoelen

• Je leert de basis over het thema huiselijk geweld
• Je leert dat je als werkgever verantwoordelijk bent voor het opstellen en invoeren van een meldcode
• Je leert dat je ervoor moet zorgen dat je personeel kan werken volgens de meldcode.
• Je leert hoe je een veilig werkklimaat creëert en hoe je de meldcode implementeert.

Algemeen: Kindcheck

De kindcheck is een onderdeel van de Wet meldcode. De kindcheck doe je bij volwassen cliënten of patiënten als je vermoedt dat hun situatie schadelijk kan zijn voor minderjarige kinderen. Je checkt of je cliënt of patiënt kinderen heeft en of die wel veilig zijn. Je doet dat bijvoorbeeld als er sprake is van ernstige depressieve klachten, verslavingsproblemen of partnergeweld.

In deze cursus vertelt Marjon Donkers, adviseur kinderrechten en jeugdbeleid, over de kindcheck.  Aan de hand van videofragmenten en vragen leer je wat de kindcheck inhoudt, waarom het belangrijk is dat je die uitvoert en hoe je dat doet.

Aanvullende informatie

• Naast deze algemene cursus over de kindcheck is er ook een cursus over de kindcheck in de geestelijke gezondheidszorg en de verslavingszorg.
• Toets:nee

duur: 30 minuten

Leerdoelen

• Je leert wat de kindcheck is.
• Je leert wat oudersignalen zijn.
• Je leert wanneer je een kindcheck uitvoert.
• Je leert welke stappen je moet nemen als je zorgen hebt.
• Je wordt je ervan bewust dat bepaalde situaties van ouders schadelijk kunnen zijn voor de ontwikkeling van kinderen.
• Je leert oudersignalen herkennen.
• Je leert hoe je het beste kunt vragen of iemand minderjarige kinderen heeft.
• Je leert hoe je zaken vastlegt in het dossier.

Gespreksoefeningen voor de zorg

Signalen of vermoedens van onveilige gezinssituaties bespreken met de patiënt/cliënt of zijn of haar ouders vinden veel zorgprofessionals lastig. In deze online gespreksoefeningen oefen je de communicatietechnieken die daar houvast bij bieden : Schakelen tussen communicatieniveau ’s, emotieregulatie en luisteren, samenvatten en doorvragen (LSD). De gespreksoefening bestaat steeds uit twee onderdelen: je oefent eerst met een gesprek aan de hand van een videocasus, daarna doe je verdiepingsoefeningen met de betreffende gesprekstechniek.

Hieronder vind je een overzicht van de gespreksoefeningen en voor welke sectoren en professionals deze geschikt zijn.

• Gespreksoefening met moeder: mevrouw Gadema
  Vooral geschikt voor professionals uit de JGZ, GGZ, paramedische zorg en huisartsenzorg (POH)

  Dit is een gesprek met mevrouw Gadema die psychische problemen heeft. Je maakt je zorgen over haar dochter en bespreekt deze zorgen met haar. In dergelijke gesprekken kunnen de emoties hoog oplopen en dat kan spannend zijn voor jou als professional. Een aantal gesprekstechnieken kan dan helpen om aandacht aan de emoties te geven zodat deze wat kunnen zakken en je weer verder kan praten over de inhoud.

• Gespreksoefening met cliënt Simone
  Vooral geschikt voor professionals in de paramedische zorg, verloskunde en huisartsenzorg (POH)

  Dit is een gesprek met cliënt Simone, die zwanger is. Ze kampt met vermoeidheidsklachten en ervaart thuis veel spanningen. Je maakt je zorgen om haar situatie en wil dit bespreken. Je leert de verschillende communicatieniveaus te gebruiken in een gesprek over zorgelijke signalen met een cliënt of zijn/haar ouder. Je oefent wanneer het schakelen naar welk communicatieniveau effectief is.

• Gespreksoefening met collega Erik
  Vooral geschikt voor professionals uit de Huisartsenzorg (assistenten, triagisten en POH) en voor Verpleegkundigen (Ziekenhuis)

  Dit is een gesprek van een zorgprofessional met de behandelend arts Erik. Je hebt zorgen over jouw patiënt, mevrouw Martina, en wil dat Erik deze zorgen met haar bespreekt. Als je zorgen over een patiënt overdraagt aan een verantwoordelijke collega kan het gebeuren dat deze er niet voor open staat. In zo'n situatie kunnen de vier communicatieniveaus helpen om duidelijk te zijn maa r ook oog te houden voor de positie van de ander.

• Gespreksoefening met cliënt Mehmet
  Vooral geschikt voor professionals in de gehandicaptenzorg, thuiszorg en paramedische zorg

  Dit is een gesprek met Mehmet, een jonge man die vanwege een beperking afhankelijk is van zorg. Je gaat met hem in gesprek omdat zijn gedrag veranderd is de laatste tijd en jij je zorgen over hem maakt. Je leert in deze oefening te schakelen tussen inhoud en gevoelsniveau en je ervaart welk effect dit heeft op het gesprek. Ook leer je hoe je kunt samenvatten of vragen stellen zonder oordeel of eigen interpretatie en wanneer het stellen van open of gesloten vragen effectief is in een gesprek.

• Gespreksoefening met mantelzorger meneer Ketelman
  Vooral geschikt voor professionals in de ouderenzorg, ziekenhuizen, paramedische zorg en huisartsenzorg (assistenten en (POH).

  Dit is een gesprek met mantelzorger, de heer Ketelman, die voor zijn vrouw zorgt. Mevrouw Ketelman is jouw cliënt. De zorg voor zijn vrouw lijkt de heer Ketelman boven het hoofd te groeien. Je bespreekt jouw zorgen met hem. Je leert hoe je emoties van de mantelzorger kan laten zakken door de verschillende gesprekstechnieken op het juiste moment en op een effectieve manier in te zetten.

duur: 30 minuten per gespreksoefening

Leerdoelen

• Je leert gesprekstechnieken om emoties te reguleren 
  • De interne dialoog benoemen en bespreken
  • Reflecteren
  • De expertise van de ouder/mantelzorger erkennen
  • Handelen als professional
  • Een aanbod doen: help mij om uw kind / partner/ ouder te helpen
• Je leert luisteren, samenvatten en doorvragen (LSD)
  • Luisteren: verbale en non-verbale communicatie
  • Samenvatten: inhoud en emotie
  • Doorvragen: open en gesloten vragen 
• Je leert schakelen tussen communicatieniveaus.
  Deze niveaus geven inzicht als een gesprek stagneert en geven handvatten om deze blokkade op te heffen door te schakelen.
  • Inhoud: waarover gaat het gesprek?
  • Procedure: hoe gaan we het bespreken, wat zijn de spelregels?
  • Interactie/relatie: hoe gaan we met elkaar om?
  • Gevoel: welke emoties spelen een rol?

Stress-sensitief communiceren

Het is niet eenvoudig om een gesprek te voeren in situaties waarbij stress en trauma's een grote rol spelen. In deze cursus legt kinder- en jeugdpsychiater Professor Adriaenssens uit hoe kennis over de werking van de hersenen kan helpen bij gesprekken over huiselijk geweld. Hij behandelt verschillende casussen en maakt gebruik van animaties en videobeelden.

Tijdens de cursus

In deze cursus wordt onder andere antwoord gegeven op de volgende vragen:

• Hoe herken je hoogoplopende emoties?
• Welke hersengebieden zijn actief tijdens een gesprek?
• Welke gesprekstechnieken helpen als emoties een gesprek belemmeren?

Aanvullende informatie

• Interview: Peter Adriaenssens
• E-college: 0,5 uur
• Oefenmodule: 0,5 uur
• Toets: ja

duur: 1 uur

Leerdoelen

• Je leert wat een goede basishouding is voor een gesprek.
• Je leert wat de functie van emoties is en welk effect ze hebben op communicatie.
• Je leert welke gesprekstechnieken je kunt gebruiken. Bijvoorbeeld: reflecteren, de interne dialoog extern maken, eigen deskundigheid benutten, expertise van de ouder/mantelzorger erkennen.

Accreditatie

• ABAN ABAN (Accreditatie Bureau Algemene Nascholing): 0,5 punten
• KCKZ KCKZ (Kenniscentrum Kraamzorg): 1 punt
• VenV Kwaliteitsregister V&V (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland): 1 punt
• KNOV KNOV (Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen): 1 punt

Langetermijngevolgen van kindermishandeling

De cursus Langetermijngevolgen van kindermishandeling gaat over de impact die het opgroeien onder langdurig stressvolle omstandigheden kan hebben en hoe dit allerlei klachten op volwassen leeftijd kan veroorzaken. Je leert in de cursus wat de gevolgen kunnen zijn voor onder andere het leren, gedrag, gezondheid (fysiek en mentaal) en ouderschap. En hoe het komt dat ingrijpende jeugdervaringen zo langdurig en op zoveel gebieden schadelijke gevolgen kunnen hebben. Experts vertellen daarover en je hoort voorbeelden uit de praktijk. Je reflecteert op hoe je in jouw werk van betekenis kan zijn voor mensen met ingrijpend jeugdervaringen en hoe jij bescherming kan bieden tegen deze negatieve gevolgen.

Aanvullende informatie

• Module:1 uur
• Toets: nee

duur: 1 uur

Leerdoelen

Na deze cursus:

• Begrijp je hoe deze gevolgen kunnen ontstaan en hoe het kan dat deze langdurig kunnen zijn.
• Weet je op welke gebieden de gevolgen van ingrijpende jeugdervaringen in de volwassenheid kunnen optreden.
• Ben je je ervan bewust welke mogelijke link er tussen iemands klachten en ingrijpende jeugdervaringen zijn.

Schadelijke Praktijken

Gedwongen worden te trouwen met iemand die je niet zelf hebt gekozen, mishandeld worden omdat je de eer van de familie hebt aangetast, achtergelaten worden in het herkomstland (van je ouders) omdat je verwestert of genitaal verminkt worden omdat de traditie dit voorschrijft. Ook in Nederland komt dit voor. Het zijn voorbeelden van schadelijke praktijken die in Nederland verboden zijn.
Als professional heb je een belangrijke rol in het voorkomen of stoppen van deze vormen van geweld. Deze cursus biedt je praktische tips hoe je het kan signaleren, er over kan communiceren en wat je kan doen wanneer je vermoedt dat een kind, jongere of volwassene met wie jij werkt hiervan slachtoffer is of dreigt te worden. 

duur: 1,5 uur

Leerdoelen

• Je weet wat schadelijke praktijken zijn en wat de verschillende vormen (huwelijksdwang en achterlating, eergerelateerd geweld,  vrouwelijke genitale verminking) inhouden.
• Je hebt inzicht in de achtergronden die een rol spelen zoals eer, gender en groepsdruk.
• Je bent je bewust van je eigen houding en belemmeringen rondom dit thema.
• Je kent de stappen van de meldcode Eergerelateerd geweld en waarin deze verschilt van de meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling.
• Je weet wat signalen zijn van schadelijke praktijken.
• Je weet bij vermoedens waar je advies kan vragen, welke organisaties je kan benaderen en wat hun rollen en mogelijkheden zijn.
• Je weet hoe te handelen. 
• Je weet wat belangrijke aandachtspunten zijn bij interculturele gespreksvoering.

Accreditatie

• BPSW BPSW (Beroepsvereniging van professionals in sociaal werk): 1,5 punten
• KCKZ KCKZ (Kenniscentrum Kraamzorg): 1,5 punten
• VenV Kwaliteitsregister V&V (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland): 2 punten
• SK Jeugd SKJ (Stichting Kwaliteitsregister Jeugd): 1,5 punten | ID: SKJ214321