Psychische mishandeling

Psychische mishandeling (ook wel emotionele - of geestelijke mishandeling genoemd) is het stelselmatig uitschelden, treiteren, vernederen, bedreigen, kleineren, overvragen, isoleren of elk ander gedrag dat een negatieve invloed kan hebben op de emotionele ontwikkeling van een kind.

Wat is het?

Psychische mishandeling is een 'actieve' vorm van kindermishandeling. Bij emotionele mishandeling is er sprake van een chronisch patroon van negatieve uitingen van de ouder die het gevoel van eigenwaarde van het kind aantasten en ondergraven. Een ouder zegt bijvoorbeeld regelmatig tegen zijn kind dat het dom is, dat het ongewenst is of maakt het met opzet bang. Maar ook een kind altijd verbieden vriendjes mee naar huis te nemen, dreigen een geliefd huisdier pijn te doen als het kind niet luistert of het kind de schuld geven van een verbroken relatie of een echtscheiding zijn voorbeelden van emotionele mishandeling.

Ook kunnen ouders te hoge eisen stellen door een kind bijvoorbeeld te dwingen zindelijk te worden, terwijl het kind daar gezien zijn ontwikkeling nog niet aan toe is. Of dwingen een hoger schoolniveau te behalen dan het kind aankan.

Hoe ontstaat het?

Ouders die hun kinderen emotioneel mishandelen doen dat vaak uit frustratie: zij reageren hun problemen en frustraties af op hun kind. Vaak willen deze ouders het wel anders doen, maar kunnen dat niet. Ook kan het zijn dat ze zich er niet van bewust zijn dat wat zij doen schadelijk is voor hun kind. Bijvoorbeeld omdat ze psychisch of lichamelijk ziek zijn en daardoor niet zien welke behoeften hun kinderen hebben. Of omdat ze relatieproblemen hebben. Ook kan het zijn dat ouders helemaal niet weten welk gedrag normaal is voor een kind en wat ze wel en niet van een kind op een bepaalde leeftijd mogen en kunnen verwachten. Er zijn ook ouders die denken dat als hun kinderen vervelend zijn, dit persoonlijk bedoeld is. Ze hebben niet in de gaten dat een kind een heel groeiproces doormaakt en dat daar ook vervelend gedrag en testgedrag bij hoort.

Wat kun je aan kinderen merken?

Als gevolg van psychische mishandeling komt het zelfvertrouwen van kinderen zwaar onder druk te staan. Het kind voelt zich onzeker en weinig waard. Klachten of gedragingen die kunnen opvallen aan kinderen die emotioneel mishandeld worden, zijn:

psychosomatische klachten, zoals buikpijn, hoofdpijn of flauwvallen;
eet- en slaapproblemen;
overdreven veel huilen of helemaal niet huilen;
extreem zenuwachtig, gespannen of schrikachtig;
wantrouwig naar volwassenen;
extreem gevoelig voor complimenten;
teruggetrokken, eigen fantasiewereld;
faalangst, gebrek aan zelfvertrouwen, het gevoel niets te kunnen en niets waard te zijn;
gevoelens van depressiviteit;