Ruggensteun

Kinderen in de maatschappelijke opvang

In Nederland verblijven jaarlijks zo’n 2.000 kinderen in de maatschappelijke opvang. Deze kinderen groeien op onder zeer stressvolle omstandigheden. Naast dat zij dakloos zijn geraakt en hun eigen huis, eigen spullen en soms hun huisdieren hebben moeten achterlaten, spelen er vaak allerlei andere problemen in hun gezinnen, zoals financiële problemen, ernstige psychische- of verslavingsproblemen van hun ouders of stressgerelateerde problemen bij henzelf. Ook als de begeleiding door de opvang gestart is, blijft hun situatie stressvol: de problemen van het gezin zijn immers niet direct opgelost en ouders hebben zelf vaak veel aan hun hoofd.

De laatste jaren is in de maatschappelijke opvang steeds meer aandacht voor de eigen problemen van kinderen en hun behoeften aan steun. Een groot deel van het dagelijkse leven van kinderen speelt zich echter op school af. Het is belangrijk dat zij ook daar een veilige plek vinden, waar ze gehoord, gezien en gesteund worden.

Om kwaliteitsverbeteringen in de opvang en begeleiding van kinderen te realiseren, gebruiken maatschappelijke opvangorganisaties het Normenkader Kinderen in de Maatschappelijke opvang. Ruggensteun raakt de normen 1, 2 en 8.

Bijvoorbeeld als sprake is van actueel huiselijk geweld, van (vermoedelijk ongeoorloofd) schoolverzuim of andere zorgen om het kind wordt ingezet op een driegesprek tussen de ouders, de begeleider van de maatschappelijke opvang en de contactpersoon van school, met als doel gezamenlijk passende steun aan het kind te bieden en te helpen stress te verminderen.

Project in Tilburg succesvol

In 2019 startte Tilburg als eerste gemeente in Nederland het project Ruggensteun. De samenwerking tussen maatschappelijke opvang, het basisonderwijs en ouders blijkt voor alle betrokkenen meerwaarde te hebben, aldus de evaluatie van de pilot in Tilburg. De evaluatie, die mede door financiering van Stichting Kinderpostzegels werd mogelijk gemaakt, laat zien dat door Ruggensteun een beter beeld van het kind ontstaat, waardoor hij of zij optimale steun op maat ontvangt.

‘School heeft goed zicht op de kinderen en ziet veranderingen in het gedrag. We kijken met de intern begeleider en de ouders naar wat een kind nodig heeft en wat beter kan. Dat lever vaak veel op.’

Conclusies evaluatieonderzoek

Een aantal belangrijke conclusies uit het evaluatieonderzoek van de samenwerking in Tilburg:

• Er is eerder contact tussen school en maatschappelijke opvang, omdat vanaf de start van de begeleiding door Traverse duidelijk is wie de contactpersonen van het gezin zijn en naar welke school het kind gaat.
• Door vanaf de start van de begeleiding structureel samen te werken, ontstaat eerder een goed beeld van het kind, waardoor het beter steun op maat kan ontvangen.
• Een gezamenlijke, gestructureerde en standaard werkwijze neemt bij alle partijen weerstand weg. De werkwijze geeft houvast en biedt duidelijkheid: zo werken wij met elkaar samen, in het belang van de ontwikkeling van het kind.
• Er wordt optimaal gebruik gemaakt van elkaars deskundigheid, waardoor in alle contexten effectiever kan worden ingespeeld op de ondersteuningsbehoeften en eigenschappen van het kind.

Ook aan de slag met Ruggensteun?

Augeo Foundation heeft een implementatiehandreiking opgesteld voor maatschappelijke opvang organisaties die ook met Ruggensteun aan de slag willen. In deze handreiking vind je de volgende informatie en materialen:

• Uitgebreide beschrijving van de werkwijze Ruggensteun en een gefaseerd plan voor het invoeren van Ruggensteun.
• Het Ruggensteun convenant; hierin wordt de samenwerking tussen de maatschappelijke opvang en de school beschreven en geformaliseerd.
• De toestemmingsverklaring ouders; door middel van deze verklaring neem je ouders mee in het proces van Ruggensteun en leg je officieel vast dat Maatschappelijke opvang / Vrouwen opvang en school informatie met elkaar kunnen uitwisselen.
• Een concept planning waarin aan de hand van de verschillende fasen, het opzetten Ruggensteun gepland kan worden.
• Een werkinstructie voor begeleiders; in dit document worden de aan Ruggensteun verbonden werkzaamheden kort en bondig uitgewerkt voor medewerkers.
• In het draaiboek voor scholen wordt de werkwijze Ruggensteun en de verantwoordelijkheden van de school beknopt uitgelegd.
• Voor de scholen is er ook een concept tekst voor de schoolgids over Ruggensteun opgenomen.
• Ten slotte is er een concept hand-out tekst voor maatschappelijke/vrouwen opvang-organisaties, waarin Ruggensteun kort wordt uitgelegd. Deze tekst kan gebruikt worden om potentiële partners te informeren of het gesprek aan te gaan met belanghebbenden.

Heb je naar aanleiding van deze materialen nog vragen? Neem dan contact op met Jasper van de Reep.