Een gezinsgerichte aanpak op school helpt kinderen die het thuis moeilijk hebben

Een jongen in groep 6 steekt zijn vinger op. Niets bijzonders, lijkt het. Maar twee jaar geleden kroop hij nog huilend onder zijn tafeltje als hij iets niet begreep. Dankzij de gezinsgerichte hulp op basisschool Liduina is hij nu minder onzeker, durft hij vragen te stellen en heeft hij meer plezier op school. Zijn verhaal is een van de voorbeelden van hoe een school en een gezin samen een kind kunnen helpen meer zelfvertrouwen en rust te krijgen

Als het thuis niet goed gaat

Veel kinderen die vastlopen op school, hebben te maken met ingrijpende ervaringen. Denk aan huiselijk geweld, een ouder met psychische problemen, verwaarlozing, scheiding of armoede. Dit kan het leervermogen én het gedrag van kinderen sterk beïnvloeden. Angst, woede, teruggetrokken gedrag of impulsiviteit zijn vaak geen op zichzelf staande problemen, maar reacties op een onveilige omgeving.

‘We denken nog te veel: het ligt aan het kind’, zegt intern begeleider bij Liduina, Michiel Asselman. ‘Maar thuis speelt er vaak heel veel. Daar moeten we iets mee.’ De focus op traumasensitief onderwijs én de gezinsgerichte aanpak van zijn school bieden daarvoor een oplossing.

Wat houdt een gezinsgerichte aanpak in?

In samenwerking met een ggz-praktijk ((psychologenpraktijk AGO) is er op basisschool Liduina iedere week een orthopedagoog op school aanwezig. Ouders kunnen daar samen met hun kind terecht voor gesprekken, therapie of spelvormen die helpen om trauma’s te verwerken.

• Ouders en kinderen worden samen begeleid, bijvoorbeeld met behulp van EMDR-storytelling of gezamenlijke speltherapie.
• Leraren, intern begeleiders en behandelaars werken nauw samen en delen informatie, uiteraard met toestemming van de ouders.
• De hulp is laagdrempelig, want ouders hoeven geen ingewikkelde routes door jeugdzorg af te leggen.
• De aanpak is preventief én duurzaam. Er wordt namelijk niet gewacht op escalatie, maar meteen gehandeld.

Een voorbeeld? Een moeder en haar dochter leren tijdens een spel op school elkaar complimenten te geven. ‘Je bent energiek’, zegt de moeder. Het meisje kijkt verbaasd: ‘Energiek? Ik wist niet dat dat een compliment was.’ Zo wordt op een speelse manier samengewerkt aan meer zelfvertrouwen, hechting en veerkracht.

Onderwijs als veilige basis

De kracht van deze gezinsgerichte aanpak zit ook in het onderwijs zelf. Leraren zien kinderen vijf dagen in de week en signaleren vaak als eerste wanneer het niet goed gaat. Op Liduina is dat professioneel georganiseerd: de school heeft meerdere intern begeleiders met een achtergrond in orthopedagogiek. Ze volgen kinderen én gezinnen over de jaren heen, zodat kennis niet verloren gaat. ‘Goed onderwijs is de basis,’ zegt adjunct-directeur Liselotte Schoenmakers. ‘Maar als je kinderen écht wilt helpen, moet je ook naast de ouders gaan staan.’ Zo ontstaat er veiligheid en vertrouwen. Precies wat kinderen nodig hebben om zich te kunnen ontwikkelen.

Waarom gezinsgericht werken werkt

De gezinsgerichte aanpak zorgt ervoor dat kinderen zich gehoord voelen, thuis én op school. Ze leren hun emoties te reguleren en bouwen stap voor stap aan hun zelfvertrouwen. Hun ouders worden sterker en rustiger en krijgen inzicht in het gedrag van hun kind én zichzelf. En dat heeft vaak direct effect in de klas. ‘Als ouders thuis emotioneel op de rit zijn, maakt dat voor het gedrag van kinderen op school een wereld van verschil,’ zegt Asselman. En ook al zijn de wachtlijsten in de ggz lang: doordat de behandelaar in de school zelf aanwezig is, kan er vaak toch snel gestart worden met hulp. Juist die eerste stap maakt het verschil.

Meer lezen over gezinsgericht werken?

Lees het volledige verhaal over de gezinsgericht aanpak op basisschool Liduina in Den Haag in dit artikel van Onderwijsblad.

Voor scholen die ook gezingericht willen werken

De aanpak van basisschool Liduina is geen kwestie van magie, maar van visie, samenwerking en vertrouwen in de veerkracht van kinderen én hun ouders. Ook andere scholen kunnen hiermee aan de slag. Augeo Foundation helpt professionals in het onderwijs om trauma-sensitief te werken en focus te hebben op het veilig en veerkrachtig opgroeien van kinderen en jongeren. Krijg inspiratie voor het primair onderwijs en/of het voortgezet onderwijs .

• ‘Zo kun jij traumasensitief werken’ | Augeo Magazine
• Gespreksoefeningen voor het onderwijs | Augeo Academy
• Één gezin, één plan, één regisseur: ‘Deze aanpak vraagt om lef en creativiteit’ | Augeo Magazine
• Hoe zet jij het kind centraal? Doe de 6 oefeningen van Kind Centraal
• Hoe versterk je op een effectieve manier de veerkracht van kinderen? | Ga op Expeditie Veerkracht